Her yıl bakanlığımız tarafından yoğun çaba harcanarak yürütülen kampanyalara rağmen hortlayan şap hastalığı, üstünde durulması gereken acil bir sorunsal olarak büyüteç altına alınmalıdır.

Halk arasında “dabak” olarak da adlandırılan şap hastalığı başlı başına bir sorun olarak her yıl yaz aylarında gündeme oturmaktadır. Şap, takip eden bir yığın zararı beraberinde getirerek çiftçiye ciddi darbe vurmaktadır. Bu hastalık, hayvan boyutunda yarattığı verim kayıplarının (et, süt, döl verimi vs.) yanı sıra hayvan piyasasının durmasına sebep olmakta, ticari ve ekonomik kayıplar meydana getirmektedir. Zaten var olan hayvansal üretim açığı,  şapın doğurduğu verim kayıpları ile daha da artmaktadır. Bu da çiftçiyi moral ve ekonomik yönden çökertmektedir.

Bakanlığımızın öteden beri yürüttüğü şap kampanyaları taviz verilmeksizin yürütülmeye devam etmelidir. Ancak hayvan hareketlerinin gerek yurtiçi ve gerekse yurtdışından kontrolü çok sıkı şekilde yapılmadıkça mücadeleye harcanan onca emek ve para heba olacak ve şap yeniden çıkacaktır. Çünkü şap hastalığı çok hızlı yayılan ve kısa sürede diğer hayvanlara bulaşabilen bir hastalıktır. Sadece aşılama ile şapı tamamen durdurmak mümkün değildir. Bir söz vardır: “ Büyük yangınlar başlangıçta bir bardak su ile söndürülebilir” .

Neler yapılabilir?...

Sınır kontrolü, hayvan hareketlerinin iyi denetlenmesi, kayıtlı hayvancılık, çiftçinin bilinçlendirilmesi gibi çözüme yardımcı uygulamalar ilk akla gelenler olarak sıralanabilir. Ayrıca, şap mihraklarında hayvanların tazminatlı olarak itlafı ise gelişmiş ülkelerin izlediği bir yoldur ve en köklü çözümlerden biridir… Ama bu çözüm yolu ciddi bir harcama kalemi demektir. Gerekirse bu yöntem bile uygulanmalıdır. Çünkü şapla gelen ekonomik kayıplar çok daha ciddidir.

Şapın önlenmesinde diğer bir tedbir ise, sık sık bölgede tip tayininin yapılarak aşılama rejiminin tiplere göre ayarlanmasıdır.

Öte yandan hastalıklarla sahada özverili ve yoğun bir şekilde mücadele eden veteriner hekimlerin özlük haklarında kayda değer iyileştirmelerin yapılması gerekir. Şapla mücadelede serbest veteriner hekimlerden ve diğer yardımcı sağlık personellerinden daha fazla faydalanılacak şekilde stratejiler geliştirilmelidir. Serbest veteriner hekimlerden daha fazla istifade edilmesi durumunda kamunun yükü azalacağından hastalıklarla mücadelede de daha etkin olunabilir.

Şapla ilgili söylenecek çok şey vardır. Ancak, son cümle olarak denilebilir ki; şap hastalığının yöreden silinip atılmasının zamanı gelmiştir. Aksi takdirde artmaya devam eden hayvansal gıda açığımız daha da artacaktır. 30.07.2011

Prof.Dr.Yavuz ÖZTÜRKLER

Kars –Ardahan-Iğdır Veteriner Hekimleri Odası Başkanı