Kağızman halkının zararlardan koruduğu ve sevdiği Üveyik çiftleşerek yavrular yapmaya başladı. İlçe merkezinde ki ağaçlarda yuva yapan Üveyikler çatı altlarında, esnaf kepenklerinde de yuva yapmaya başladı.
İnsanlardan bir zarar görmeyen ve sevildiğini sezen Üveyikler işyerlerinin balkonlarında da yuva yaptılar.
Kırıntılar ile de beslenen üveyikler insanların olduğu mekanlarda korkmadan yemlerini yiyebilme şansını da yakaladılar.
Yabani güvercinler ve Kumrular ile benzerlik gösteren, Dumani renkteki Kumrulara nazaran kahverengi bir renkte olan Üveyikler Kağızman’da avlanmayan hayvanlar arasındadır. Dişileri genelde iki yumurta yumurtlayarak az bir günde cücük çıkarmakta ve büyütmektedir. Yılda iki veya üç kez yavruladıkları söylenmektedir. Yaşlarının yaklaşık dört beş yıl olduğu bilinmektedir.
Üveyik (Streptopelia turtur), güvercingiller (Columbidae) familyasından eti için avlanan bir av kuşu türü. Bıldırcın gibi göçmen bir kuştur. Trakya'ya Nisandan itibaren gelirler, Eylülden itibaren de güneye göç ederler. Ayçiçeği tanesi ile beslenirler.
Latince adı Streptopelia turtur olup Türkiye’de Üveyik denilen bu kuşa Kağızman’da yöresel dil ile Ögeyik denilmektedir.
Her ne kadar avlanan bir av kuş türü olarak söylense de Kağızman’da avlandığı görülmemiştir. Neslinin yaşatılması için ilçe halkı elinden gelen yardımı yapmakta ve onları yemlemektedir. Çatı ve balkon altında nesillerini sürdürmek için yuva arayışına giren Üveyiklere esnaflar yuva yaparak yardımcı olmaktadırlar.
Balkon ağacının altındaki bir üzüm ağacının dalları üzerine yuva yaparak yavrulamak isteyen Üveyikler yuvayı tutturamayınca Kağızman Hal Binası esnafları bir karton kutu yerleştirerek üveyiklerin üremesine yardımcı oldular. Üveyikler karton içine çalı çırpı taşıyarak yuvasını örüp iki adet yumurta bıraktı ve yavrularını çıkararak yaşamda var olma mücadelesini sürdürdüler.
Üveyiklerin güvercinlere ve kumrulara göre insanlara yakınlığının daha da fazla olduğu, insanların bulunduğu mekanlara çekinmeden kondukları gözlendi.
Sait Küçük