Bir kaç yıl önce NTV'den Mirgün Cabas'ın çektiği programda
Kars'ın ekonomisiyle ilgili sohbetimizin sonunda
Aynı cümleyi kurmuştum..
70 kilometre uzaklıktaki Doğu Kapı
Kars'a kapalı, ama Türkiye'ye açık..
Hatırladığım kadarıyla;
1993 yılında sınır kapanmış ve Ermenistan'a ambargo uygulanmıştı.
Aradan geçen yıllarda çok şey değişti.
ve gördüğümüz kadarıyla
sözde ambargo delik deşik olmuş,
ama sembolik olarak sınır kapımız hala kapalıydı.
Yaptığımız araştırma ve hatırladığımız kadarıyla
1993 yılında sınır kapanana kadar
Ermenistan'dan haftada iki defa Kars'a tren gelir,
ve dönüşte vagon vagon;
yağ, çay, şeker, un, makarna ve bakliyat götürürlerdi.
Kars esnafı dolarla ticaret yapardı.
Haftada iki defa trenin gelişi ve dönüşünden
TCDD'nin Kars'tan Sivas'a kadar olan masrafı çıkar
ve esnaf mal yetiştiremezdi.
Sınır kapısı kapandıktan sonra;
iş yapamayan esnaf kepenk indirerek batıya doğru göç ediyordu.
Aradan 24 yıl geçmesine rağmen
maalesef göç devam ediyor..
ve kentteki ekonomik hayat daha da kötüye gidiyor.
Yazımın başında belirttiğim gibi
Türkiye'ye açık, Kars'a kapalı Sınır cümlesindeki kasıttan
bazı örnekler verebilirim..
Mesela 100 bine yakın Ermenistan vatandaşı
Türkiye'nin çeşitli illerinde kaçak olarak çalışıyorlar.
Türkiye ve Ermenistan'dan karşılıklı ve düzenli
uçak seferleri devam ediyor.
Sözde ambargo ve diplomatik ilişkimiz olmamasına rağmen
Ermenistan'la Türkiye arasında
yıllık 500 milyon liralık dolaylı ticaret yapılıyor.
Zaten yapılan araştırmaya göre de,
sınırın açık olması halinde bu ticaretin
yıllık 2 milyar dolar olabileceği şeklinde.
Dolaylı ticaret nasıl yapılıyor derseniz..
Türkiye'deki firmalar Gürcistan'da bulunan şirketlerle anlaşarak
Türk mallarını Karadeniz ve Gürcistan üzerinden
Ermenistan'a ulaştırıyor.
Bu noktada ambargodan bahsedilebilir mi?
Demek ki Kars bu konuda cezalandırılmakta.
Ama Kars hariç; herkes,
Ermenistan'la ticaret yaparak parasını kazanıyor.
Gürcistan'a giderseniz eğer mutlaka başkent Tiflis'e uğrayın
Yan yana dalgalanan üç ülkenin bayrağı tokat gibi çarpıyor yüzünüze
Gürcistan, Azerbaycan ve Ermenistan bayrağı
Sakın propaganda yaptığımı düşünmeyin hemen.
Bahsettiğim alan 5 yıldızlı bir otelin bayrak direkleri değil!
Bir fabrika...
"Biz Bir Millet İki Devletiz" Ata sözü gibi..
Ne güzel bir cümledir aslında.. Hakkı verilebilse..
Dil ve din birliğimiz, gönül bağımız, kardeşliğimiz
Kız alıp vermelerimiz, ticaretimiz var
Hattı müdafaa da kan dökmüşlüğümüz bile var.
Ama hala pasaportla gidebiliyoruz oraya..
Sadece ekonomisini canlı tutmak isteyen ülkeler de var
Pasaportsuz vizesiz kapılarını sonuna kadar açan ülkeler
Hemen yanı başımızda Gürcistan
Bir kaç ay önce de Ukrayna başladı vizesiz geçişlere
Ne aynı dili konuşuyoruz ne de aynı dine mensubuz..
Belki kız vermeyiz ama almasını iyi biliriz
Bu küçük latifenin ardından
başımızı iki elimizin arasına alıp düşünelim
Yedi yabancı ekonomisini ve kalkınmayı düşünürken
biz nasıl, kimden ve neden korkuyoruz.
Gazeteci ve program yapımcısı olmam hasebiyle
Belli aralıklarla Gürcistan ve Ermenistan'a giderek
7 yıldır devam eden
Yakındaki Uzaklar belgeselini çekiyoruz.
ve öyle şeylere şahit oluyoruz ki canımız yanıyor..
Sınırların açılmasını istediğimiz için,
bazı işgüzarlar görüntülerin fotomontaj olduğunu söylüyor.
Yine geçtiğimiz günlerde;
Gürcistan'ın Borçalı bölgesinde yaşayan
Karapapaklarla ilgili belgesel çekimleri bittikten sonra
Sadaklı sınır kapısından Ermenistan'a geçtik.
Orada gümrük işlemleri biraz uzun sürdüğü için
yaklaşık bir saat kadar beklerken,
gördüğüm manzara karşısında şaşkınlığım bir kez daha arttı.
Bir saat içerisinde 50'ye yakın
Trabzon ve Artvin plakalı tır Ermenistan'a giriş yaptı.
Tırlar Türk mallarıyla yüklüydü.
Şimdi soruyorum;
Artık lojistik merkezimizde kuruluyor..
Neden bu tırlar Kars'tan yüklenmesin..!
Kars halkı, Kars esnafı neden kazanmasın..!
Sınırın açılmasını
Karabağ sorununun çözümüne bağlayan hükümetin,
daha önce Gürcistan'da Ermenilerle ortak iş yapan Azeriler
ve Türkiye'deki şirketleri uyarması gerekmez mi?
Kars cezalandırılırken
Kimse vatan millet Sakarya edebiyatı yapmasın..
Eğer bir ambargo uygulanıyorsa
adam gibi uygulansın..
Ya da önceliği Kars'ın kalkınması olan sınır kapısı açılsın..
Açılsın ki ticaret yapılabilsin
Açılsın ki batıya göç dursun
Açılsın ki istihdam yaratılsın..!