Anı Ören Yeri’nin yaklaşık 25 kilometre güneybatısında bulunan ve Digor’a 5 kilometre uzaklıkta bulunan 3 kaya çıkıntısı üzerine kuruluna Beş Kiliselerden günümüze kadar kalmayı başaran Aziz Sarkis Kilisesi’de geçen süre içerisinde bakımsızlık ve ilgisizlikten dolayı yıkılarak kaybolmaya yüz tuttu.
Kars’ta tarihi değerler teker teker kaybolurken, ayakta kalanlar ise kaderine terk edilerek yıkılmayı bekliyor. Türkiye’nin en önemli tarihi yerlerinden birisi olan Kars’ta tarihi eserlere değer verilmemesi kente gelen yerli ve yabancı turistlerinde tepkisine neden oluyor.
Kars’ta önemli tarihi değerlerin bulunduğunu ifade eden çok sayıda turist, “Kars açık hava müzesi, ne ararsan var. Ama bunca tarihi değeri bağrında barındıran Kars ne yazık ki hak ettiği yerde değer. Kars’ta bulunan tarihi eserler her geçen gün bıraz daha yıkılarak kayboluyor. Ve yetkililerin buna seyirci kalmasına ise anlam veremiyoruz. Bu şekilde devam ederse bir daha geldiğimizde Kars’ta gezecek ve görecek yer bulamayacağız. İnşallah yetkililer kısa sürede bir önlem alırda bu eserlerin kaybolmasını engeller” dediler.
Öte yandan Kars’ın sayılı turisttik alanlarından biri olan ve yabancı turistlerin ziyaret ettiği Aziz Sarkis Kilisesi kısa süre içerisinde önlem alınmazsa diğer 4 kilise gibi yıkılarak tarihin karanlıklarına gömülecek. İçerisi hayvan barınağı haline gelmiş kilisenin duvarları yıkılmış, taşları sökülerek vatandaşlar tarafından götürülmüş ve bazı kısımları da define avcıları tarafından kazılmış, ve Beş Kilise’ler adeta kaderine terk edilmiş.
“DİGOR’DA BULUNAN BEŞ KİLİSELER”
Digor ‘da bulunan Beş Kiliseler, toplamda, hepsi kubbeli ve özenle kesme taştan yapılmış beş kilisesi varmış. Bunlar: Aziz Karapet, Meryem Ana (Surp Astvatsatzin), Aziz Stefanos, Aziz Krikor ve Aziz Sarkis Kiliseleri imiş. Günümüzde sadece Aziz Sarkis Kilisesi kalmıştır.
Kiliselerin, manastırın kuruluşuna ve yahut kiliselerin inşasına ilişkin tarih ve şeraite ışık tutacak yazıtları yoktur. Manastır, 13’üncü yüzyıl Moğol istilasından sonra terk edilmiştir.
1878'de, Kars bölgesinin Rus yönetimine geçmesiyle Beşkilise, Ermeni Kilisesi'ne devredilmiştir. Binalar onarılmış, manastır yeniden ibadete açılmıştır. Keşiş ve hacılar için konaklama imkanı düzenlenmiştir. Bunlar, en büyük çıkıntının kenarına, aşağıdaki vadinin içindeki nehrin yanına ve de Aziz Sarkis Kilisesi'nin kuzeybatısına inşa edilmiştir.