Kalkınma Kurulu, Yönetim Kurulu ve Genel Sekreterlikten oluşan teşkilat yapısıyla, düzenli ve disiplinli çalışması SERKA’yı vazgeçilmez hale getirdi.
Bölgedeki illerin Valileri, Belediye Başkanları, İl Genel Meclisi Başkanları ve Sanayi ve Ticaret Odası Başkanları'ndan oluşan SERKA, yönetim kuruluyla en üst düzeyde temsili; bölgedeki üniversite, kamu kurumu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları temsilcileriyle geniş bir işbirliği yapıyor. Katılım ve danışma ağını; alanında yetkin ve deneyimli uzman personeliyle güçlü bir icra organını bünyesinde barındıran etkin bir yönetim yapısına sahip olan SERKA, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında koordinasyon ve işbirliğini geliştirerek kalkınmaya yön vermesinin yanında, yerel sorunlara yine yerel odaklı çözümler sunmasıyla, kaynakların yerinde ve etkin kullanımıyla sürdürülebilir kalkınmaya hizmet eden bir kurum özelliği taşıyor.
Temel amacı; kamu kesimi, özel sektör, sivil toplum ve üniversiteler arasındaki koordinasyon ve işbirliğini sağlayarak bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak olan SERKA, bu amaç doğrultusunda bilimsel yöntemlerle ve katılımcı bir anlayışla bölgesel önceliklerimizi belirleyen TRA2 Düzey II (Ağrı, Ardahan, Iğdır, Kars) 2010-2013 Bölge Planı hazırladı. Bu bölge planı çerçevesinde proje finansman destekleri, eğitim ihtiyaçları, yatırım ve tanıtım imkanları açısından kalkınmaya yön verecek yeni bir model oluşturuldu.
25.07.2009 tarih ve 27299 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 14.07.2009 tarih ve 2009/15236 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulan SERKA, 5449 sayılı Kanunun 1’inci maddesinde tanımlanan kuruluş amacını gerçekleştirmek üzere başladığı faaliyetlerinde ilk yılını doldurdu.
SERKA, 2010 yılında kurumsallaşma sürecinde önemli mesafeler kat etti. Bölge insanının katılımıyla oluşturulan ve Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığınca onaylanan TRA2 Düzey II Bölgesi 2010-2013 Bölge Planını hazırladı. Bölge Planında yer alan amaçla, hedef ve stratejiler doğrultusunda ilk mali destek programını uygulamaya koydu.
SERKA, önümüzdeki süreçte mali ve teknik destek faaliyetlerine ara vermeden devam edecek. Bununla birlikte Ajans, bölgeye katma değer sağlayacak alanlarda araştırma raporları hazırlamayı/hazırlatmayı, Bölge Planı amaç ve hedeflerini gerçekleştirmek üzere yurt içi ve yurt dışı temaslarını yoğunlaştırmayı ve Bölge insanının umudu olmayı sürdürecek. Ajansın, bu sorumluluklarının farkında olarak Bölgeye her zaman daha iyisini sunma gayreti içinde olacağını her ortamda kanıtlamış oldu.
Ajans Genel Sekreteri Dr. Hüseyin Tutar’ın 2 Şubat 2010 tarihinde göreve başlaması ve 2010 yılı içinde 22 uzman ve 4 destek personelinin istihdam edilmesiyle Ajans kurumsallaşma yolunda önemli mesafe kat etti.
AJANS VİZYONU:
“Bölgesindeki aktörlerle güçlü bir etkileşime sahip, güven inşa etmiş, bilgi merkezi olmuş, yetişmiş insan kaynakları ile öngörü gücü yüksek, kalkınmada lider bir SERKA.”
AJANS MİSYONU:
“Bölgenin vizyonuna ulaşma hedefi ve katılımcılık ilkesi doğrultusunda, bölgenin sosyo-ekonomik yapısının gelişmesi için gerekli plan, program ve faaliyetleri başarıyla uygulamak”
GÖREV VE YETKİLER
5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanununun 5 inci maddesi, ajansların görev ve yetkilerini şu şekilde belirlemiştir:
a) Yerel yönetimlerin plânlama çalışmalarına teknik destek sağlamak,
b) Bölge plân ve programlarının uygulanmasını sağlayıcı faaliyet ve projelere destek olmak; bu kapsamda desteklenen faaliyet ve projelerin uygulama sürecini izlemek, değerlendirmek ve sonuçlarını Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına bildirmek,
c) Bölge plân ve programlarına uygun olarak bölgenin kırsal ve yerel kalkınma ile ilgili kapasitesinin geliştirilmesine katkıda bulunmak ve bu kapsamdaki projelere destek sağlamak,
d) Bölgede kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları tarafından yürütülen ve bölge plân ve programları açısından önemli görülen diğer projeleri izlemek,
e) Bölgesel gelişme hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik olarak; kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek,
f) 4 üncü maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi çerçevesinde ajansa tahsis edilen kaynakları, bölge plân ve programlarına uygun olarak kullanmak veya kullandırmak,
g) Bölgenin kaynak ve olanaklarını tespit etmeye, ekonomik ve sosyal gelişmeyi hızlandırmaya ve rekabet gücünü artırmaya yönelik araştırmalar yapmak, yaptırmak, başka kişi, kurum ve kuruluşların yaptığı araştırmaları desteklemek,
h) Bölgenin iş ve yatırım imkânlarının, ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımını yapmak veya yaptırmak,
i) Bölge illerinde yatırımcıların, kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren izin ve ruhsat işlemleri ile diğer idarî iş ve işlemlerini, ilgili mevzuatta belirtilen süre içinde sonuçlandırmak üzere tek elden takip ve koordine etmek,
j) Yönetim, üretim, tanıtım, pazarlama, teknoloji, finansman, örgütlenme ve işgücü eğitimi gibi konularda, ilgili kuruluşlarla işbirliği sağlayarak küçük ve orta ölçekli işletmelerle yeni girişimcileri desteklemek,
k) Türkiye'nin katıldığı ikili veya çok taraflı uluslararası programlara ilişkin faaliyetlerin bölgede tanıtımını yapmak ve bu programlar kapsamında proje geliştirilmesine katkı sağlamak,
l) Ajansın faaliyetleri, malî yapısı ve ajansla ilgili diğer hususların güncel olarak yayınlanacağı bir internet sitesi oluşturmak.
FİZİKSEL YAPI
Serhat Kalkınma Ajansı faaliyetlerini ilk olarak Kars Valilik Binası içinde, akabinde işe başlatılan uzman ve destek personel nedeniyle artan mekân ihtiyacına cevaben Mayıs 2010 tarihinden Aralık 2010 tarihine kadar Cumhuriyet Mahallesi İsmet İnönü Caddesindeki İl Genel Meclisi Binasının kiralanan birinci katında yürütmüştür. Bu süre zarfında Ortakapı Mahallesi Atatürk Caddesi No:117 adresindeki ana hizmet binası restorasyonunun tamamlanması beklenmiştir. Restorasyonun tamamlanmasını müteakip Aralık 2010 tarihinde taşınma işlemleri gerçekleştirilmiştir. Ajansın yeni hizmet binası, kentin merkezinde bulunan ve eski orduevi olarak bilinen tarihi bir Rus binasıdır.
Ajansın ana hizmet binası 49 yıllığına, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 12 nci maddesi uyarınca ihalesi yapılarak kiralanmış ve 27.05.2010 tarihinde kira sözleşmesi imzalanmıştır.
Bölge illerinde (Ağrı, Ardahan, Iğdır, Kars) kurulacak Yatırım Destek Ofisleri (YDO) ile ilgili olarak gerekli personel atamaları yapılmış, Kars Yatırım Destek Ofisi Ajans ana hizmet binasında faaliyetlerine başlamıştır. Diğer ofisler için mekan tahsisi çalışmaları devam etmektedir.
Ağrı YDO’nun, Ağrı Ticaret ve Sanayi Odasının (ATSO) inşaatı devam eden 7 katlı binasında yer alması planlanmaktadır. Bu binanın 2011 yılının üçüncü çeyreğinde bitmesi planlandığından ofisin geçici mekânı konusunda çalışmalar devam etmektedir.
Ardahan YDO konusunda uygun mekân arama çalışmaları sürmektedir.
Iğdır YDO’nun, Iğdır Ticaret ve Sanayi Odasının (ITSO) inşaatı devam eden 5 katlı binasında yer alması planlanmaktadır. Bu bina da 2011 yılının üçüncü çeyreğinde tamamlanacağından ofisin geçici mekânı konusunda çalışmalar devam etmektedir. Ajansın taşıt ihtiyacı Yönetim Kurulu Kararı doğrultusunda kiralama yoluyla karşılanmaktadır. Bu kapsamda 3 adet binek otomobil ve 1 adet şoförlü minibüs yıllık olarak kiralanmıştır.
TEŞKİLAT YAPISI
5449 sayılı Kanunun 7 nci maddesi Ajansların teşkilat yapısını genel hatlarıyla belirlemiştir. Buna göre, Ajansın teşkilatında Kalkınma Kurulu, Yönetim Kurulu, Genel Sekreterlik ve Yatırım Destek Ofisleri bulunmaktadır.
KALKINMA KURULU
Bölgesel gelişme hedefine yönelik olarak; bölgedeki kamu kurum ve kuruluşları, özel kesim, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve yerel yönetimler arasında işbirliğini geliştirmek ve Ajansı yönlendirmek üzere Kalkınma Kurulu oluşturulmaktadır. Bu kapsamda yılda en az iki defa toplanan Kalkınma Kurulu Ajansın danışma organıdır.
Kalkınma Kurulu illerin dengeli şekilde temsilini sağlayacak yapıda en fazla yüz üyeden oluşur. Kalkınma Kurulu üyelerinin illere göre dağılımı Ajansın kuruluş kararnamesinde belirtilmiştir. Buna göre 25.07.2009 tarih, 27299 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2009/15236 sayılı Bazı Düzey II Bölgelerinde Kalkınma Ajansları Kurulması Hakkında Bakanlar Kurulu Kararına göre Ağrı 34, Ardahan 19, Iğdır 21 ve Kars 26 üye ile temsil edilmektedir. Kalkınma Kurulu üye tamsayısının yarıdan bir fazlası ile toplanır, katılanların çoğunluğu ile karar alır.
Ajansın ilk Kalkınma Kurulu toplantısı, 18 Ağustos 2009 tarihinde gerçekleştirilmiş olup; Kalkınma Kurulu Başkanlığına Ağrı İli Tutak İlçesi Belediye Başkanı Bülent Osman Osmanağaoğlu seçilmiştir.
Kalkınma Kurulu 2010 yılı ilk toplantısını 10 Ağustos 2010 tarihinde Iğdır’da gerçekleştirmiştir. Başkanlığını Ağrı İli Tutak İlçesi Belediye Başkanı Bülent Osman Osmanağaoğlu’nun yaptığı ve 62 üyenin katıldığı kurulda Bölge Planı taslağı tartışmaya açılmıştır. Kurulda vizyon, amaç, hedef ve stratejiler ele alınmıştır. Kurul sonucunda Bölge Planı taslağına bazı öneriler getirilmiştir.
YÖNETİM KURULU
İl valileri, il merkez belediye başkanları, il genel meclisi başkanları ve il ticaret ve sanayi odası başkanları olmak üzere 16 kişiden oluşan Yönetim Kurulu, Ajansın karar organıdır.
Yönetim Kurulu Başkanlığı Ajans merkezinin bulunduğu il valisinden başlamak üzere illerin alfabetik sıralamasına göre birer yıl süreyle dönüşümlü olarak yürütülmektedir. Bu kapsamda Ağustos 2010 tarihinden itibaren Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini, Kars Valisi Ahmet Kara’dan Ağrı Valisi Ali Yerlikaya almıştır. Yönetim Kurulu üye tamsayısının yarısından bir fazlası ile her ay en az bir kere toplanır. Kurul, katılanların oy çokluğu ile karar alır.
2010 yılı Ağustos ayında gerçekleştirilen 8. toplantıda Bölge Planı taslağını onaylayan Yönetim Kurulu, 9. toplantısında Mali Destek Programı konusunda gerekli kararları almıştır. Aralık 2010 tarihinde 10. toplantısını gerçekleştiren Yönetim Kurulu, Mali Destek Programı son başvuru tarihini 6 Aralık’tan 30 Aralık’a uzatma kararı almıştır. Yönetim Kurulu tarafından alınan kararlar DPT Müsteşarlığı ile paylaşılmaktadır.
BİLGİ VE TEKNOLOJİK KAYNAKLAR
Ajans binasında 96 uç internet ağ kablosu ve 96 uç telefon kablosu vardır. Bu kabloların tamamı cat 6 yanmayan kablodur. Cat 6 kablo, her katta bulunan ve kapalı devre televizyon sistemini oluşturan 5 adet güvenlik kamerasının görüntü almasını sağlamaktadır. Binanın tüm odalarında alarm ve duman dedektörü bulunmaktadır.
İnternet ağı kabininde 2 adet yönetilebilir 48 port gigabit switch ve 24 port poe gigabit switch bulunmaktadır. Binadaki tüm veri girişi prizleri kullanılmak için hazır durumdadır.
Ajans binasında toplam 8 adet kablosuz internet erişim sağlayıcısı (Access point) bulunmakta olup, bunların her kata dağılımı dengeli şekilde sağlanmıştır.
Binada 3 adet internet hattı kullanılmaktadır. Bu hatlardan birisi 2 Megabit GSHDSL, diğer ikisi 8 Megabit ADSL’dir.
GSHDSL ve ADSL hatlar Firewall üzerinde sonlandırılmaktadır. 1 GSHDSL hat 4 adet sunucu tarafından, 2 ADSL hat kurum içindeki personel tarafından kullanılmaktadır. ADSL hatta gelen internet talepleri firewall load balancing özelliği sayesinde dağıtılmaktadır. Firewall cihazında IPS, Url Filtreleme, Getaway Antivirüs özellikleri bulunmakta, dolayısıyla internetten gelen virüs ve ataklara karşı koruma sağlanmaktadır.
Binada 4 sunucu hizmet vermektedir. Bunların özellikleri şu şekildedir: Domain sunucu: Kullanıcıları yönetmek için ve anti-virüs sunucu olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda dns ve dhcp sunucu olarak çalışmaktadır. Dosya sunucu: Kullanıcı bilgisayarlarındaki belgelerim dosyası, dosya sunucu ile eş zamanlı çalışmaktadır. Kullanıcı bilgisayarlarındaki belgelerim dosyasına atılan bütün dosyalar, dosya sunucu ile eşitlenmekte ve istenildiği takdirde herhangi bir internet bağlantılı bilgisayardan güvenli bir şekilde kullanıcılar tarafından verilere ulaşılabilmektedir. E-posta sunucusu: Güvenlik gereği kullanıcılar ve dışarı ile yapılan tüm e-posta trafiği kurumdaki sunucu üzerinden gerçekleşmektedir. Bütün e-postalar bu sunucuda yedeklenmektedir. Linux sunucu: İnternet trafiği linux sunucu üzerinde kaydedilmektedir. Firewall, syslogları linux raporlama sunucusuna göndermektedir. Linux sunucu, 5651 sayılı yasa gereği gelen logları günlük olarak imzalayarak arşivlemektedir. Autoloader (yedekleme ünitesi) sunucuların imajlarını ve dosya dizinini günlük, haftalık ve aylık olarak yedeklemektedir. Bu sistemlerin dışında Ajansın uzman personelleri için 36 adet dizüstü bilgisayar tedarik edilmiştir. Binadaki odalarda 10 adet yazıcı, ortak kullanımda ve üst katta 1 adet renkli yazıcı, ortak kullanımda ve alt katta 1 adet renksiz yazıcı kullanılmaktadır. Tüm yazıcılara kablolu veya kablosuz erişim sağlanabilmektedir. Destek personeli için 6 adet masaüstü bilgisayar tedarik edilmiştir. Ajans görüntülü ve sesli arşiv için fotoğraf makinesi, video kamera ve ses kayıt cihazı tedarik etmiştir. Bunun yanı sıra 1 adet ses sistemi, 5 adet perde, 5 adet yansıtım cihazı ve 5 adet sunum kumandası temin edilmiştir.
İNSAN KAYNAKLARI
Ajans görevlerini yerine getirirken mevzuat doğrultusunda Bölgede ihtiyaç duyabileceği alanlarda mezun olmuş veya çalışmış personelin istihdamını öncelikli olarak gözetmektedir. Ajansta 15 Mart 2010 tarihi itibariyle, 1 Genel Sekreter, 22 uzman ve 4 destek personeli olmak üzere toplam 27 personel görev yapmaktadır. Bununla birlikte Mart’ın ilk haftasında gerçekleştirilen personel alımı sonucunda 7 uzman ve 3 destek personeli istihdam edilmiştir. 7 uzmanın dağılımı 2 Endüstri Mühendisliği, 2 İşletme, 2 Gıda Mühendisliği ve 1 Maliye şeklindedir. İç denetçi ise henüz istihdam edilememiştir.
UZMAN PERSONELİN MEZUN OLDUĞU BÖLÜMLERE GÖRE DAĞILIMI
4 destek personelinin dağılımı basın ve halkla ilişkiler, muhasebe ile personel ve idari işler sorumlusu şeklindedir. Gerçekleştirilen mülakat sınavı sonucunda istihdam edilen 3 destek personeli ise basın ve halkla ilişkiler, muhasebe ve personel ve idari işler sorumlusu olarak görev yapacaklardır.
Ajansın insan kaynakları politikası Yönetim Kurulunca kabul edilmiştir. Bu politikanın değişen koşullara göre yenilenmesi yılsonunda gerçekleştirilmektedir.
SUNULAN HİZMETLER
Ajans 5449 sayılı Kanun ve ikincil mevzuatta tanımlanan görevlerini yerine getirmektedir. Ajans görevlerini kurulmuş bulunan 5 çalışma birimi vasıtasıyla yürütmektedir. Bu kapsamda Ajansın sunduğu hizmetler şunlardır:
Bölgenin ekonomik, sosyal ve kültürel gelişimini hızlandırmaya ve rekabet gücünü oluşturmaya katkı sağlayacak plan, program ve araştırma faaliyetlerini yürütmek,
Bölge Planı doğrultusunda mali ve teknik destekler ile yatırımcılara yönelik bilgilendirme faaliyetlerini yürütmek,
Bölgede kamu ve özel sektör arasında gerekli koordinasyonu tesis etmek ve yurt dışından benzer kurumlarla işbirliği olanaklarını geliştirmek,
Bölgede gerçekleştirilen önemli yatırımları, program ve projeleri izlemek ve değerlendirmek, bölgenin gelişimine katkı sağlayacak yeni yatırım alanları konusunda önerilerde bulunmak.
YÖNETİM VE İÇ KONTROL SİSTEMİ
Serhat Kalkınma Ajansı 5 birim ile faaliyetlerini sürdürmektedir. Bununla birlikte doğrudan Genel Sekretere bağlı hukuk müşavirliği ve iç denetçi kadroları da mevcuttur. İç denetçi istihdamı, başvuru olmadığından gerçekleştirilememiştir.
Ajans personeli, yönetim ve iç kontrol sisteminin kurulması ve ertelenen mali yeterlilik çalışmalarına hazırlanılması bakımından çeşitli faaliyetleri gerçekleştirmiştir. Bu kapsamda;
Mal bildirim beyannamesi doldurulmuş,
Ajans performans yönetim sistemi çalışmalarına başlanmış,
Personel Yönergesi yayımlanmış,
Ajans içi ve dışı yazışma kuralları belirlenmiş ve personele duyurulmuştur.
Kalkınma Ajansları Denetim Yönetmeliği çerçevesinde yapılacak olan dış denetim için bağımsız bir dış denetim kuruluşu ile sözleşme imzalanmış olup; 2010 yılının denetimi 2011 yılı Mart ayı içinde yapılacaktır.
AMAÇ VE HEDEFLER
SERHAT KALKINMA AJANSI’NIN AMAÇ VE HEDEFLERİ
Serhat Kalkınma Ajansı’nın amacı şu şekildedir:
Serhat Bölgesinin potansiyelini ortaya çıkararak TRA2 Düzey II 2010-2013 Bölge Planında yer alan “Doğal zenginliğiyle tanınmış, turizm ve tarımsal ürünleriyle markalaşmış, sınırları aşan kültürel mirasın imkânlarından yararlanmış, rekabet gücü yüksek işletmeleriyle ülkenin Kafkasya ve Orta Asya’ya açılan ticaret ve lojistik merkezi bir Serhat Bölgesi” vizyonuna ulaşılmasını sağlamaktır.
Bu amaca ulaşılması için belirlenen hedefler ise şu şekildedir:
Ulusal plan ve programlar çerçevesinde hazırlanan bölgesel plan ve programların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak,
Serhat Bölgesinin kurumsal, idari ve beşeri kapasitesinin gelişmesine katkıda bulunarak bölgesel kalkınmaya hız kazandırmak,
Katılımcı, yenilikçi, çevreye duyarlı, toplumsal sorumluluğa sahip ve çözüm odaklı bir anlayış çerçevesinde yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, kamu kurum ve kuruluşları ile uluslararası kuruluşlar arasında işbirliği mekanizmaları geliştirmek,
Gerek Serhat Bölgesi içinde gerekse de Türkiye ölçeğinde bölgenin gelişmişlik farklarını azaltmak,
Serhat Bölgesinde ekonomik ve sosyal kalkınmayı gerçekleştirerek en büyük sorun olan göçü azaltmak ve akabinde durdurmak,
Bölgenin, Serhat Bölgesi olmasının avantajlarından yeterince yararlanması için gerekli yurt içi ve yurt dışı temasları kurarak potansiyelinin amacına hizmet etmesini sağlamaktır.
TEMEL POLİTİKALAR VE ÖNCELİKLER
Serhat Kalkınma Ajansının temel politikaları şunlardır:
Bölgenin görece geri kalmışlığını azaltıcı veya diğer bölgelerle arasındaki farkın açılmasını durduran planlamaları yaparak farkındalık oluşturacak ve bölgeyi kalkınma sürecine sokabilecek alanları desteklemek,
Bu süreçte katılımcılık, hukuka riayet, tarafsızlık, yenilikçilik, hesap verilebilirlik, güvenilirlik, şeffaflık, çözüm odaklılık, sürdürülebilirlik, verimlilik, etkinlik, erişilebilirlik ve bölgeden olma ilkeleriyle hareket etmek,
Ajansın faaliyet gösterdiği illerde (Ağrı, Ardahan, Iğdır ve Kars) doğal ve kültürel varlıkların korunmasına; bölgenin beşeri sermayesi ve maddi kaynaklarının etkili ve verimli kullanılmasına; ihracatın, istihdamın ve rekabet gücünün arttırılmasına yönelik faaliyetlere destek vermek,
Bölgenin potansiyelini açığa çıkarmak üzere gerekli araştırma faaliyetlerini yaparak bu konularda gerekirse büyük ölçekli kamu yatırımları önerileri geliştirmek ve bu sürecin takipçisi olmak,
Ajansın politika ve amaçlarını gerçekleştirebilecek, teknik kapasitesi yüksek, bölgesini iyi bilen ve yeni fikirler sunabilen kurumsal yapısının sürekliliğini sağlamak,
Ajansın bilinirliğini arttırarak yatırım; mali ve teknik destek; ekonomik ve sosyal kalkınma ile ulusal veya uluslararası işbirliği imkânlarını geliştirme konularında kolay erişilebilir, güvenilir ve ihtiyaca cevap verebilecek nitelikte bir bilgi bankası oluşturmaktır. Ajansın öncelikleri, bölgenin gerçekleri dikkate alındığında orta vadede sürekliliğini koruyacak niteliktedir. Bu kapsamda Ajansın öncelikleri şunlardır:
Bölgede istihdamı artırmak üzere emek yoğun iş kollarının teşvik edilmesi,
İşverenlerin talepleri doğrultusunda başta dezavantajlı gruplar olmak üzere meslek edindirme kurslarına yönelik programların geliştirilmesi,
Göçün azaltılması için yapılması gerekenlere ilişkin analizlerin gerçekleştirilmesi,
Bölgede öne çıkan ve imkan sunulması halinde rekabet üstünlüğüne sahip olacak olan tarım, hayvancılık, turizm, ticaret (sınır ticareti dahil) ve lojistik sektörlerinin altyapısının, yan sanayisinin veya bu sektörlere dayalı imalat sanayinin desteklenmesi,
İşsizlerin yanı sıra işverenlere veya iş kurmak isteyenlere yönelik eğitimlerin (girişimcilik gibi) gerçekleştirilmesi,
Kalkınmanın ekonomik boyutuyla birlikte bölge için son derece önem arz eden sosyal boyutunun da ele alındığı programların geliştirilmesi (eğitim, sağlık, sosyal mekânlar, üniversiteler, kentlilik, çevre, sınırları aşan kültürel öğeler, festivaller…),
Bölge için önem arz eden ve ileri-geri bağlantılarıyla çarpan etkisi büyük olan yatırım projeleri raporlarının hazırlanması ve yayımlanması (demiryolu, lojistik vadisi, ortak serbest sanayi bölgesi, ihtisaslaşmış organize sanayi bölgeleri…),
Kentsel ve kırsal yerleşimlerin cazibesinin arttırılması,
Bölgenin önemli değerlerinin korunarak markalaştırılması, tanıtımı ve pazarlama alanlarının geliştirilmesi (özellikle tarım, hayvancılık ve turizm alanında),
Serhat Bölgesinin serhat olmasının avantajlarından yeterince yararlanması için bölge ülkeleriyle ikili veya çok taraflı ilişkilerin tesisi, geliştirilmesi ve programlara dönüştürülmesidir.
FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER
MALİ BİLGİLER
2010 yılına ait Ajans bütçe uygulama sonuçları ve temel mali tablolara ilişkin açıklamalar aşağıda sunulmaktadır.
1) Bütçe Uygulama Sonuçları ve Temel Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar; Serhat Kalkınma Ajansı faaliyetlerine 2010 yılı başında başlamıştır. Ajansın 2010 yılı tahmini gelir bütçesi 18.900.000,00 TL olarak öngörülmüştür. Tahakkuk eden gelir miktarı 18.840.965,49 TL’dir. 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle tahsil edilen miktar 17.642.356,42 TL’dir. Ajans tahakkuk eden gelirlerinin yüzde 93,6’sını tahsil etmiştir.
Ajansın 2010 yılı bütçe gideri mali gerçekleşmelerine bakıldığında bütçede öngörülen 18.900.000 TL’lik giderin 3.543.936,36 TL’si gerçekleştirilmiştir. Kalan 15.356.063,64 TL devreden ödenek olarak 2011 yılına devretmiştir. Bu miktarın 12.000.000 TL’si mali destek programı kapsamında hak sahiplerine 2011 yılının ilk çeyreğinden itibaren kullandırılacaktır.
Ajansın gerçekleşen gider bütçesinin genel yönetim giderleri; plan, program ve proje hizmetleri ile tanıtım ve eğitim hizmetleri kalemlerinde harcama yapıldığı görülmektedir. Bütçede öngörülen giderlerin yüzde 18,75’i gerçekleştirilmiştir. Ancak, 2011 yılına devretmiş olmakla birlikte, 2010 yılı içinde teklif çağrıları ilan edilmiş olan Mali Destek Programları için tahsis edilmiş olan 12.000.000 TL tutarındaki ödenek de 2010 yılı içinde taahhüt edilmiş olduğundan, 2010 yılı içinde gider bütçesi gerçekleşmesinin yüzde 82,24 olduğu söylenebilir.
TANITIM VE EĞİTİM HİZMETLERİ
Gerçekleşen giderlerin en büyük harcama kalemini oluşturan genel yönetim hizmetlerinin dağılımına bakıldığında ilk sırayı mal ve hizmet alım giderlerinin oluşturduğu görülmektedir. Bu gider kaleminin içinde ağırlıklı olarak Ajans hizmet binası restorasyonu, araç kiralama, büro malzemeleri, hizmet alımları, bilişim altyapısı gibi giderler bulunmaktadır. Ajansın kuruluşunun ilk yılında yoğun olan altyapı ve donanım yatırımlarından kaynaklı olan bu harcamalar, ilerleyen yıllarda azalarak devam edecektir. 2011 yılında benzer harcamaların yeni kurulacak olan Yatırım Destek Ofisleri için yapılması beklenmektedir.
MALİ DENETİM SONUÇLARI
2010 yılında Ajans bünyesinde iç denetçi istihdam edilemediğinden iç denetim yapılamamıştır. Dış denetim konusunda ise 2010 yılı Kasım ayında bağımsız dış denetim firmasıyla imzalanan sözleşme uyarınca Ajansın dış deneyim, 2011 yılı Mart ayında gerçekleştirilecektir.
PERFORMANS BİLGİLERİ
PROJE VE FAALİYET BİLGİLERİ
Kurumsallaşma Faaliyetleri: Serhat Kalkınma Ajansı, 2010 Şubat ayında Genel Sekreterin, Mayıs ayında 13 uzman ve 3 destek personelinin göreve başlamasıyla mevzuatta tanımlanan görevlerini gerçekleştirmek üzere faaliyetlerine başlamıştır. Serhat Kalkınma Ajansı, personel sayısını da göz önünde bulundurarak fiilen birim ayrımına gitmeden çalışmalarını sürdürmüştür.
Ajans öncelikle personelinin çalışmalarını sürdüreceği bina ve donanım ihtiyacını karşılamış; Ajans isminin kısaltması (SERKA) kabul edilmiş ve internet sitesi (www.serka.org.tr) oluşturulmuş; personelin Kalkınma Ajansları ve görevleri ile ilgili eğitimlere katılması sağlanmış; Ajansın iç düzenine ilişkin hukuki düzenlemeler gerçekleştirilmiş ve Ajans logosu belirlenerek DPT Müsteşarlığı tarafından onaylanmıştır.
Ajans iç düzenine ilişkin olarak şu konularda çalışmalar gerçekleştirilmiştir:
İnsan kaynakları politikasının geliştirilmesi,
Personel ve harcırah yönergesinin oluşturulması,
Genel Sekreterin yokluğunda vekâlet konusunda yetkilendirmenin yapılması,
Ajans iletişim stratejisi çalışmalarına başlanması,
Ajans yazışma, dosyalama ve arşiv sisteminin kurulması,
Personel kimlik kartları ve diğer belgelere ilişkin çalışmaların yapılması,
Mevzuat doğrultusunda oluşturulan birimlerde çalışacak personelin seçilmesi.
Ajans kurumsal kapasitesini geliştirmek üzere Eylül 2010 tarihinde personel alım mülakatlarını gerçekleştirmiş ve 11 uzman ile 2 destek personelinin istihdamı sağlanmıştır.
Ajansın mevzuatla tanımlanan görevlerini etkin bir şekilde yerine getirmesini sağlamak amacıyla 6 alanda sektörel çalışmaları yürütmek üzere alt koordinatörlükler kurmuştur. Bu koordinatörlükler aşağıda sıralanmıştır:
- Altyapı, çevre ve ulaşım,
- Veri ve bilgi yönetimi,
- Tarım ve hayvancılık,
- Sanayi ve ticaret,
- Kültür ve turizm,
- Sosyal sektörler.
Bu koordinatörlüklerin dışında önemli veya ivedi yapılması gereken faaliyetler için bütçe ve çalışma programı komisyonu, faaliyet raporları komisyonu, satın alma komisyonu, ihale komisyonu, başvuru değerlendirme komisyonu, bağımsız değerlendirici seçim komisyonu gibi komisyonlar kurulabilmektedir. Bu komisyonların süresi görevlerin tamamlanmasıyla sona ermektedir.
BÖLGE PLANI ÇALIŞMALARI
Ajans, personel alımını müteakip Mayıs 2010 tarihinde TRA2 Düzey II Bölgesi 2010-2013 Bölge Planı hazırlıklarına başlamıştır. Bu süreçte Ajans, hizmet alımı yoluna gitmemiş; süreci kendi imkânları ile yürütmüştür. Ajans Bölge Planı hazırlıkları esnasında, DPT Müsteşarlığı tarafından hazırlanmış olan “Bölge Planı Hazırlama Kılavuzu”nu incelemiş, Fırat Kalkınma Ajansı ev sahipliğinde Malatya’da düzenlenen Bölge Planı odaklı modül 1 eğitimine katılmış, Bölge Planının referans alacağı ulusal ve bölgesel plan, program, politika ve strateji belgelerini taramıştır. İncelenen belge ve dokümanlar aşağıda sıralanmıştır:
1. Dokuzuncu Ulusal Kalkınma Planı (2007-2013), DPT,
2. Ön Ulusal Kalkınma Planı (2004-2006), DPT 2003,
3. Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi (2007-2013), DPT 2006,
4. Strateji Planı (2010-2014), Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,
5. Doğu Anadolu Projesi Ana Planı (DAP) Mevcut Durum Analizi,
6. Türkiye’de Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi,
7. KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı,
8. Tarım Stratejisi (2006-2010),
9. Türkiye Sanayi Politikası, DPT 2003,
10. TRA Bölgesi Tarım Master Planı,
11. Türkiye Turizm Stratejisi,
12. DOKAP, TRB2 ve TRA1 Bölge Planları.
Diğer bölge ve üst ölçekli plan ve programların taranmasının ardından ilk aşama olarak sosyo-ekonomik yapı, tarım ve hayvancılık, kültür ve turizm, sanayi-ticaret ve enerji, çevre-ulaştırma ve altyapı sektörlerine göre veri toplama ve analiz çalışmalarına başlanmıştır. Bu kapsamda;
a) Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) başta olmak üzere, tüm ilgili kurum ve kuruluşların veri tabanlarında bulunan istatistikî bilgiler, kurum ve kuruluşların basılı dokümanları derlenmiştir.
b) Ajans Genel Sekreteri ve uzmanları 12-14 Haziran tarihleri arasında Kars, 15-16 Haziran tarihleri arasında Ağrı ve Iğdır, 17-18 Haziran tarihleri arasında ise Ardahan ilinde tüm ilgili kurum ve kuruluşları ziyaret ederek, planlama çalışmaları ile ilgili bilgi vermiş, mevcut durum analizi için gerekli bilgileri yüz yüze görüşmelerle derlemiştir.
c) Elde edilen tüm veri ve bilgiler iller ve bölge düzeyinde analiz edilmiş, Türkiye geneli, Doğu Anadolu Bölgesi, TRA1 ve TRA2 alt bölgelerinden oluşan TRA Düzey 1 bölgesi verileri ile karşılaştırmalı değerlendirmeler yapılarak bölgenin ve bölge illerinin sektörel bazda mevcut durumu saptanmıştır. Bu analizlerde ulaşılabilen en yakın tarihli verilerle 2000 yılı verileri karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş, böylece bölgenin gelişme eğilimi ile ilgili analizler de yapılabilmiştir.
d) Elde edilen tüm bulgu ve değerlendirmeler sektörel mevcut durum analiz raporları olarak düzenlenmiştir.
e) Sektörel mevcut durum analizlerinden elde edilen bulgular, mevcut durum analizi özeti olarak düzenlenerek, plan vizyon, amaç ve hedeflerinin yerel katılımla saptanması amacıyla düzenlenecek il çalıştaylarında kullanılmak üzere hazır hale getirilmiştir.
Plan çalışmasında ikinci aşamayı il çalıştayları oluşturmaktadır. İl çalıştaylarının temel amacı yerel paydaşların katılımı ile bölgenin kalkınması konusunda güçlü ve zayıf yönler ile fırsat ve tehdit oluşturan konuları değerlendirerek, bölgenin kalkınma vizyonu ile birlikte buna bağlı amaç ve hedeflerinin saptanmasıdır. İl çalıştaylarında moderatörlük görevini Çankaya Üniversitesi’nden Prof. Dr. Alaettin Tileylioğlu, Uzman Meral Sayın ve Atatürk Üniversitesi’nden Prof. Dr. Erol Çakmak üstlenmişlerdir.
Elde edilen sonuçlar Bölge Planı sürecine dahil edilmiştir. Çalıştaylardan çıkan sonuçlara göre bölgenin amaç, hedef ve öncelikleri belirlenmiştir. Oluşturulan Bölge Planı taslağı, 10 Ağustos 2010 tarihinde Iğdır’da 62 üyenin katılımıyla gerçekleştirilen Kalkınma Kuruluna sunularak kurulun görüşleri alınmıştır. Kurulda vizyon, amaç, hedef ve önceliklere ilişkin olarak açıklanan görüşler ve mevcut durum güncellemeleri plan hazırlıklarında dikkate alınarak bu doğrultuda gerekli revizyonlar yapılmıştır. Buna göre TRA2 Bölgesinin katılımcı bir şekilde tespit edilen vizyonu; “Bölgesindeki aktörlerle güçlü bir etkileşime sahip, güven inşa etmiş, bilgi merkezi olmuş, yetişmiş insan kaynakları ile öngörü gücü yüksek, kalkınmada lider bir SERKA.” şeklindedir.
EĞİTİM FAALİYETLERİ
Kalkınma Ajansları Eğitim Seminerleri
- 2010 yılının ilk eğitimi, DPT Müsteşarlığı tarafından Fırat Kalkınma Ajansı’nın ev sahipliğinde 10-14 Mayıs 2010 tarihleri arasında Malatya’da gerçekleştirilen Bölge Planı Hazırlama Modül 1 eğitimidir.
- Bu eğitimlerin ikincisi 5-9 Temmuz 2010 tarihleri arasında Serhat Kalkınma Ajansının ev sahipliğinde Sarıkamış’ta düzenlenmiş olup; eğitim seminerine Fırat, Doğu Akdeniz ve Trakya Kalkınma Ajanslarının uzmanları katılmıştır.
- 1-4 Kasım ve 23-26 Kasım tarihlerinde Ankara’da, 6-9 Aralık 2010 tarihlerinde İzmir’de DPT Müsteşarlığı koordinasyonunda Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH (GIZ Ltd. Şti.) tarafından verilen planlama eğitimine Ajans adına Araştırma, Strateji Geliştirme ve Planlama Birimi Başkanı katılmıştır.
- 15-18 ve 22-25 Aralık 2010 tarihleri arasında DPT Müsteşarlığı tarafından Ankara’da düzenlenen Kalkınma Ajansları Yönetim Sistemi (KAYS) eğitimlerine Ajans adına 2 birim başkanı, 1 uzman ve 1 muhasebe görevlisi katılmıştır.
KÜMELENME POLİTİKALARI EĞİTİM SEMİNERİ
- 06-08 Haziran 2010 tarihleri arasında Ajans tarafından düzenlenen eğitim semineri Çankaya Üniversitesi Uzmanı Meral SAYIN tarafından verilmiştir. Ajans uzmanlarının tamamının katıldığı eğitim ile uzmanlar “Kümelenme Yaklaşımı ve Yerel Ekonomik Kalkınma”, “Kümelenme Politikaları”, “Küme Analizi” ve “Avrupa ve Dünyada Başarılı Küme Uygulamaları” konularında bilgilendirilmişler, TRA2 Bölgesi için “Süt ve Süt Mamulleri Kümesi” oluşturulması simülasyon çalışmasıyla örnek bir küme analizi çalışması uygulamalı olarak gerçekleştirilmiştir.
DAP PROJESİ VE BÖLGESEL KALKINMA EĞİTİM SEMİNERİ
- 22 Haziran 2010 tarihinde Ajans tarafından düzenlenen eğitim semineri DPT Müsteşarlığı tarafından finanse edilerek uygulanmış olan Doğu Anadolu Kalkınma Programı’nın Direktörü, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erol Çakmak tarafından verilmiştir. Ajans uzmanlarının tamamının katıldığı seminer “Bölgenin Kalkınma Deneyimleri” ve “Kalkınma Programı Geliştirme ve Proje Uygulamaları Yöntemleri” ana başlıklarından oluşmuştur.
İZLEME VE DEĞERLENDİRME EĞİTİMLERİ
- Çukurova Kalkınma Ajansı tarafından 24-25 Haziran 2010 tarihlerinde Adana’da düzenlenen eğitim izleme ve değerlendirme uygulamaları konusunda Ajansların bilgi ve deneyim birikimini aktarması biçiminde düzenlenmiştir. Eğitime Ajans uzmanlarından 1 kişi katılmıştır.
- 14-18 Şubat 2011 tarihleri arasında İzmir Defterdarlığından Vergi Denetmeni Mustafa ÖZTORUN tarafından verilen izleme ve değerlendirme faaliyetlerine ilişkin mevzuat eğitimine Ajansın konuyla ilgili tüm uzmanlarının katılımı sağlanmıştır Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ile Proje Hazırlama ve Proje Döngüsü Yönetimi Eğitimi
- Ajans uzmanlarının tamamına yönelik olarak düzenlenmiş olan eğitimler 1-7 Kasım 2010 tarihleri arasında Bilal EKMEKÇİ tarafından verilmiştir. Eğitimin iki gün süren eğitici eğitimi uygulamaları ile Ajans uzmanları İktisadi Gelişme Mali Destek Programı – 1 kapsamında bölgede düzenlenen proje hazırlama eğitimlerine eğitici olarak hazırlanmaları sağlanmıştır.
DİĞER EĞİTİM VE BİLGİLENDİRMELER
- 29 Kasım-3 Aralık, 13-17 Aralık ve 22-24 Aralık 2010 tarihleri arasında Ankara’da Türkiye İstatistik Kurumu tarafından gerçekleştirilen Resmi İstatistik Programı kapsamında Modüler Eğitim Programının modül 2, 3 ve 4 eğitimlerine 2 uzmanın katılımı sağlanmıştır.
- Birleşmiş Milletler Kalkınma Programından Murat GÜRSOY tarafından 19 Ekim 2010 tarihinde Birleşmiş Milletler Kalkınma Fonu ve destekleri hakkında bilgilendirme yapılmıştır.
- İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi ile işbirliği halinde 24 Ocak 2011’de Doğubeyazıt’ta, 25 Ocak’ta Iğdır’da, 24 Şubat’ta Kars’ta ve 25 Şubat’ta Ardahan’da ihracatçılara yönelik pazara giriş ve ihracatta devlet teşvikleri konusunda seminerler düzenlenmiştir.
DİĞER FAALİYETLER
- “Lojistik Merkezinin Kars’ta Kurulabilirliğine İlişkin Rapor” hazırlanmış ve Ağustos 2010 tarihinde Ajans internet sitesinde yayımlanmıştır. Bölge Planı vizyonu doğrultusunda hazırlanan rapor aynı tarihlerde Yönetim Kurulu üyelerine de sunulmuştur. Devlet Demiryolları tarafından 12 ilde yapılması planlanan Lojistik Merkezlerin sayısı, 2011 Yılı Yatırım Programına göre Kars’ın aralarında bulunduğu 16 ile çıkartılmıştır. Bu rapor Bölge basınıyla paylaşılmıştır.
- “TRA2 Bölgesinin Kalkınmasında Çağrı Merkezi Fırsatı” başlıklı rapor Aralık 2010 tarihinde tamamlanmıştır. Raporun oluşturulması için Ajans uzmanları tarafından Erzurum’daki Finansbank ve Turkcell Çağrı Merkezleri ziyaret edilmiş ve yöneticileri ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu rapor TRA2 Bölgesinde çağrı merkezinin kurulma gerekçelerini sıralayarak Anadolu’ya yayılan çağrı merkezleri pazarından TRA2 Bölgesinin de faydalanmasını amaçlamaktadır. Rapor basına da sunulmuştur.
- DPT Müsteşarlığından “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar”a ilişkin olarak Ajansın aşağıdaki konularda görüşü istenmiştir.
a) Yardımların uygulama alanının Bölge Planında ortaya çıkan öncelik ve sektörlerle uygunluğuna ilişkin değerlendirmeler,
b) Teşvik kapsamına alınması veya teşvik kapsamından çıkarılması öngörülen sektörlere ilişkin ayrıntılı gerekçelere dayalı değerlendirmeler,
Ajans bu iki husus hakkında başta Ticaret ve Sanayi Odaları ile Esnaf ve Sanatkârlar Odası olmak üzere çeşitli sivil toplum kuruluşları ile irtibata geçmiş ve konu hakkında rapor hazırlanarak DPT Müsteşarlığına 21 Aralık 2010 tarihinde sunulmuştur.
Bu çalışmaların dışında hâlihazırda devam eden çalışmalar şunlardır;
- İran Ortak Sanayi Bölgesi,
- Iğdır Lojistik Organize Sanayi Bölgesi (ILOSAB) ve Iğdır Lojistik Vadisi,
- Çıldır Gölü’nün kano başta olmak üzere su sporlarına elverişliliği,
- Diyadin Kaplıcalarının potansiyeli,
- CBS için ilgili tarafların bir araya getirildiği koordinasyon toplantıları,
- Kars-Tiflis demiryolu bağlantılı Çıldır-Ardahan-Hopa Limanı demiryolu bağlantısı
- Bölge illerinin gelişmesine yönelik diğer projeler (TRA2 Bölgesinde rafineri, alışveriş merkezleri, sınır ticareti, seracılık ve kesme çiçek üretimi vb.)
- TRA2 Bölgesi il ve ilçe merkezlerinde düzenlenecek SERKA Sohbetleri organizasyonu,
- Türkiye ve Gürcistan ülkeleri ile Sınırötesi İşbirliği Programı geliştirilmesi çalışmaları.
ÖNERİ VE TEDBİRLER
Kalkınma Ajansları arasında bilgi ve tecrübe paylaşımını gerçekleştirmek üzere belirli dönemlerde bir araya gelinmesini sağlayacak ortamlar ve etkinlikler oluşturulmalı,
Ajanslar arasında bilgi ve tecrübe aktarımı için belirli süreli personel değişimleri gerçekleştirilmeli, bu sayede personelin ve Ajansların canlılığı korunarak Ajansların bürokratik kurumlara dönüşmesi engellenmeli,
Personelin eğitimine önem verilmeli, özellikle Yatırım Destek Ofislerinde çalışacak personelin dış ticaret mevzuatı, bürokratik işlemler süreci, kamu kurum ve kuruluşların verdiği teşvikler gibi konularda bilgi sahibi olması sağlanmalı,
Kalkınma Ajansları Yönetim Sistemi (KAYS) bir an önce faaliyete geçirilmeli,
Bölge için son derece önemli olan ve Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından Bölge gerçeklerine yeterince uymadan sunulan tarım ve hayvancılık destekleri program kapsamında verilebilmeli.
KHA