MALATYA (AA) - OKAN COŞKUN - Dünya kuru kayısı üretiminin yüzde 85'inin yapıldığı Malatya'da ticari hayatın merkezinde yer alan tarihi "Şire Pazarı", yarım asırdır canlılığını koruyor.
Türkiye'deki 17 milyon kayısı ağacından yaklaşık 8 milyonunun bulunduğu kentte, 50 bin civarında aile geçimini bu üründen sağlıyor.
"Antep baklavası" ve "Aydın inciri"nden sonra Türkiye'nin Avrupa Birliği nezdinde coğrafi işaret tesciline sahip üçüncü ürünü olan Malatya kayısısı, kentte yaşayan insanların en önemli geçim kaynağı konumunda bulunuyor.
Malatya'da haziran ayında başlayan hasatla üreticilerin bir yıl boyunca emek verdiği kayısılar kentte uzun yıllardır ticari hayatın merkezinde yer alan "Şire Pazarı"nda tüccarla buluşuyor.
Üreticilerin kendi imkanlarıyla sabahın erken saatlerinde pazara getirerek sergilediği kayısılar, zorlu pazarlıklar sonucu dünya piyasasında yer almak için fabrikalara taşınıyor.
"Şire Pazarı"ndan çıkarak fabrikalarda paketlenen kayısı, Amerika'dan Avustralya'ya Brezilya'dan Çin'e kadar ihraç edilerek dünyanın dört bir yanında damakları tatlandırıyor.
- "Kayısı ticaretinin merkezi"
Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, AA muhabirine, kayısının Malatya ekonomisinin can damarı olduğunu söyledi.
Kentte yaklaşık 50 bin ailenin üretici olarak kayısı sektöründe hizmet verdiğini hatırlatan Özcan, sektörde ticaretin kalbinin ise tarihi "Şire Pazarı"nda attığını ifade etti.
Özcan, Malatyalılar için "Şire Pazarı"nın önemini değinerek şöyle konuştu:
"Türkiye'de önemli pazarlar arasında yer alan Şire Pazarı, kayısı ticaretinin merkezi konumundadır. 1980'li yıllarda başlamış bir ihracat serüveninden bahsediyoruz. Kuru kayısı 1980'li yıllarda 3 bin ton ihracatla 5 bin ton rekolteyle bu serüvene başlamış bir ürün. Şu an da yaklaşık 100 bin ton ihracatla 300 milyon dolar da gelire ulaştık. Hem Malatya ekonomisi için hem de Türkiye'nin tarım ekonomisi adına çok önemli bir ürün. Son 10 yılda yaklaşık 1 milyon ton kuru kayısı ihraç ederek Malatya ve Türkiye ekonomisine yaklaşık 3,5 milyar dolar gelir sağlandı. Bu yıl ki hedefi 100 bin ton ihracat ve 500 milyon dolar gelir olarak koyduk."
Malatya'nın kayısı ile özdeşleştiğini anlatan Özcan, kentte üniversite kazanan öğrenciler ve düğün yapacak ailelerin umudunun bu ürün olduğunu kaydetti.
- "Hasat döneminde 40 bin kişiye istihdam sağlıyoruz"
Özcan, kayısının sadece Malatyalılara değil mevsimlik tarım işçilerine de ekonomik olarak katkı sağladığını aktararak, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Her yıl bu ürünün hasadını gerçekleştirmek için civar illerden çok ciddi miktarda insan iş gücü ihtiyacını karşılıyoruz. Kuru kayısı sadece Malatya ekonomisine katkı sağlamıyor aslında bölge ürününe dönüştü. Bu bölgedeki bütün şehirlere ciddi anlamda katkısı var. Her yıl bu ürünü hasat etmek için 40 bin kişiye ihtiyacımız oluyor. Bu 40 bin kişiyi de civar illerden buralara transfer edip ürünü hasat ediyoruz. 40 bin insanı hasat döneminde istihdam ediyoruz. Hasat dönemi bittikten sonra da her yıl 100 bin ton ihracat yapılması için ürünün hazırlanış sürecinde sanayi bölgelerinde fabrikalarımızda paketlemek için hazırlıyoruz. Malatya ekonomisine baktığınız zaman kuru kayısının işsizliği de azaltmak için ne kadar önemli olduğunu çıkan rakamlarda görüyoruz."
Kayısının dünyada daha çok pazarda yer alması için yoğun mesai harcadıklarını belirten Özcan, "115 ülkeye ihracat yapıyoruz. En önemli pazarlarımız Avrupa ülkeleri ve Amerika'dır. Yeni ülkelere ve yeni tüketicilere ulaşıyoruz. Özellikle Uzak Doğu ülkelerinden Çin, bizim için çok daha yeni bir pazar." dedi.
- "Burası Malatya için geçim kaynağı"
Şire Pazarı esnafı Cemil Aydoğmuş ise yaklaşık 20 yıldır kentte kayısı alımı yaptıklarını söyledi.
Kayısının önemli bir ürün olduğunu kaydeden Aydoğmuş, "Burada üreticimiz ve köylümüz her gün sabah 6 ile 9 arası kayısılarını alıp getirirler. Burada bizlere satarlar, geçimlerini bu üründen sağlarlar. Dolayısıyla buradan gelecek olan ücreti geçimlerinde kullanırlar. Buna istinaden bu yıl kayısı fiyatları da güzel gidiyor, üreticiyi memnun ediyor." diye konuştu.
Kentin Darende ilçesinde kayısı üretimi yapan Murat Çelik de tek geçim kaynaklarının kayısı olduğunu ifade etti.
Üretimin ticarete göre daha zahmetli olduğunu bildiren Çelik, "Kendi imkanlarımız ve bazen işçi yardımıyla kayısıyı hasat ediyoruz. Şire Pazarı'na da getirerek burada tüccarlara satıp geçimimizi sağlıyoruz. Küçüklüğümden bu yana Şire Pazarı'na geliyorum. Burası Malatya için geçim kaynağıdır." ifadelerini kullandı.