Kuyucuk Kuş Cenneti’ni daha güzel günler bekliyor
Kars Arpaçay Kaymakamı Faruk Erdem, Kuyucuk Kuş Cenneti’ni daha güzel günlerin beklediğini ve her geçen gün bu güzelliklerin fark edildiğini söyledi.
Kars’ın doğal değerinden biri olan Kuyucuk gölü 232 kuş çeşidi ile dünyanın birçok yerinden ziyaretçi akınına uğramakta. “Kuyucuk Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası 2009 yılında Ülkemizin 13. Uluslar Arası Öneme Sahip Sulak Alanlar (RAMSAR) statüsüne kavuştu. KuzeyDoğa Derneği’nin üstün gayretleri ve bilimsel çalışmalarıyla her geçen gün dünyanın dikkatini üzerine çekti.
Geçtiğimiz günlerde 4’ncüsü düzenlenen festivalde de gölde ve köyde yapılan yenilikler dikkat çekti. Konuyla ilgili Kafkas Haber Ajansı’na açıklamalarda bulunan Kaymakam Fark Erdem, “Kuyucuk Gölü RAMSAR alanı olarak öncelikle tescil edilmiş bir göl. RAMSAR alanı olmasının özelliği Kuyucuk Gölünü yerelden dışarı çıkartıyor, uluslararası bir statüye sokmuş oluyor. RAMSAR bildiğimiz üzere kuşların yaşam alanıyla ilgili habitatlarının geliştirilmesi ile ilgili uluslararası bir sözleşmedir. Bakanlar kurulu kararı ile de Türkiye’de 13. RAMSAR alanı olarak ilan edilmiş bir bölge; Kuyucuk Gölü. Dolayısıyla Kuyucuk Gölünde kuşların yaşam alanı ulusalarası düzeyde korunmuş oluyor.” dedi.
Bu özelliklerinden dolayı gölün ziyaretçi akınına uğradığını da belirten Erdem, “Tabi burada Kars’ın içerisinde ki ziyaretçilerin yanında dışarıdan da birçok ziyaretçi gelmektedir bu statüsünden dolayı. Bunun yanında bilimsel araştırmalar köyde özellikle yapılıyor. Bununla ilgili olarak sivil toplum kuruluşları burada çeşitli çalışmalar yapıyorlar. Türkiye’de kuşların halkalanarak kayıt altına alınması ile ilgili yürütülen projeler kapsamında Türkiye’deki 3 tane alanlardan bir tanesi de burasıdır. Bu özelliği ile de tabi önemli bir yere sahip.” diye konuştu.
Göle uğrayan kuşların kayıt altına alındığını da ifade eden Erdem, “Burada halkalama merkezinde kuşlar halkalanarak kayıt altına alınıyorlar. Bunların üremesi çeşitliliği biyolojik açıdan yaşam alanları kayıt altına alınıyor. Tabi bu proje bu gölü daha da değerli kılıyor, daha da kıymetini arttırıyor. Tabi bu bir süreçtir. Bu gölün çok öncesinde burası düz avlak olarak kullanılan bir alandır. Bugün son halinde görmüş olduğumuz gibi özellikle uluslar arası anlamda çok kıymetli bir hale geldi. Burada her sene festival düzenleniyor kuş gözlemi ile ilgili olarak. Buna gerek uzman kişi anlamında gerekse de hobi anlamında katılan insanlar var. Bugün zaten burası çok kalabalık. Şehir dışından olsun Karslılar Kuyuculular, ilçemizden olsun katılım oldukça fazla. 4. düzenliyoruz bu sene. İstanbul’dan arkadaşlar Kuyucuk Derneği olarak buraya geldiler. Onlarda 100 kişinin üstünde onlarda önemsiyorlar. Bunun tabi bilinirliği bu anlamda artıyor. Ancak Kuyucuk Gölü aslında hak ettiği bilinirliği maalesef sağlamış değil. Biz festivalden önce arkadaşlarla da bunun toplantısını yaptık. Biz ayın 26’sında-27’sinde orman müdürümüzle beraber valilikte bununla ilgili bir çalışma yapacağız buraya ne yapılabilir diye. Tabi buranın alt yapısını geliştirme anlamında yürütülen çalışmalar var. Ancak bunlar yeterli değil. Biz burayı turizm alt yapısını geliştirme anlamında biraz daha geliştirmek istiyoruz. Özellikle uluslar arası anlamda fuarlar yoluyla tanıtımı enteraktif, gölün tanıtımı gibi organizasyonlar planlıyoruz. Biraz daha bunlara ağırlık vermek istiyoruz. Biz bunlarla ilgili de bir komisyon anlamında çalışma yapacağız. Daha güzel olacağını düşünüyorum.” ifadelerini kullandı.
Kaymakam Erdem daha sonra şunları söyledi:
“Malum ülkemizde çeşitli yerlerde göller var. Burada tabi Kuyucuk köyünün de özel ayrı bir takdiri hak eden yanı var. Çünkü hakikaten köylüde gölü sahipleniyor. Muhtarından en küçüğüne kadar her kes köyde gölün bilincinde. Gölü koruyorlar. Bu açıdan çok olumlu bir gelişme. Dışarıda yaşayan Kuyuculularda buna sahipleniyor. Sivil toplum anlamında da bunu sahiplenilmesi güzel bir şey. Bu açıdan tabi faydalı oluyor. Köye katkı anlamında da şuan da alt yapıyı açıkçası oluşturuyoruz. Köyün kanalizasyonunu bitirdik. İleride parke taşını da buranın yapıp ulaşımı, konaklamayı biraz daha kolaylaştırmak istiyoruz. Bu tabi köyle ilgili kısmı. Gölle ilgili kısmında da demin belirtmiş olduğum gibi turizme yönelik, alt yapısını geliştirmeye yönelik planlarımız var. Bunları bir kısa vadeli, orta vadeli plan çerçevesinde yavaş yavaş yapmayı planlıyoruz.”
Kuyucuk Köyü Kuş Cenneti Dernek Başkanı eski muhtar Turan Demir de, “2009-2014 yılında kuyucuk köy muhtarlığı aynı zamanda da kuyucuk köyü geliştirme dernek başkalığı yaptım. Şimdi 2014 ayı 30 Mart itibari ile görevimden ayrıldım. Başka bir arkadaş muhtarlığı üslendi. Ben şuan da Kuyucuk Köyü Kuş Cenneti Dernek Başkanı olarak görev yapıyorum.
Kuyucuk her şeyden önce Kars’ın 4 ayağından birisidir. Bu inancım var benim. Bana ifade ettiği eko turizmi, doğa turizmi yani Kars’ın 4 ayağından birisidir. Yani Çıldır, Anı, Sarıkamış, Kars o görevi yaparsa kuyucukta bunların ayağından birisidir. İşte bu ayaklar hep kırık yürüyor. Kuyucukta çalışma 2000 yılından bu tarafadır. Özellikle bu süreç 2009-2014 arası hızlandı. Alt yapıya ihtiyacımız vardı. Onların projelerini turizm bakanlığına yatırmışlardı. Daire başkanlığından aldık. Halen almaya devam ediyoruz. Bu şekilde bir çalışma içine girdik. Bundan sonra Kuyucuk Köyü Kuş cenneti derneği olarak bölgede, yörede halkın bilinçlendirilmesi, turizm eğitimi, el işi becerisi, sanat öğrenimi özellikle arıcılık, halıcılık, bakır işletmeciliği yani turizme yönelik çalışmalarımız olacaktır. Serhat Kalkınma Ajansı ile burada doğa ziyaretçi merkezimiz yapıldı. Gelen misafirlerimizi ağırlama burada eğitim yapma imkânımız daha da genişledi bu arada. Bundan sonra Kars’ın 4 ayağından birisi olma iddiasındayız. Çalışmalarımız bu yönde olacak.” dedi.
Demir konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bizim burada mevsimsel olarak göl yönetim planımız var. Kuzey tarafının kapanması gerekiyordu. Özellikle Carcıoğlu’nun yaylasının olmamasından dolayı o bölgede kuş yuvaları tahrip oluyor. Çünkü o köyün merası yok. Göl civarında otlatma alanı vardır. Bu kapanırsa eğer Eylül ayının sonuna doğru korunur. Yalnız bu sorun bizim köyde yok. Bizim köyde yaylamız olduğu için biz zaten Mayısın 20-25’nde yaylaya çıkıyoruz. Yani kuşların tam gelip burada yumurtlama dönemi. Kuluçkaya yatma döneminde yaylada oluyoruz. Kuluçka dönemi bittikten sonra da biz yayladan iniyoruz. Onlar bizden biri. Aramızda bir doğa anlaşması var. Mesela kazlar bizim ekinimize dokunmaz biz kaza dokunmayız. Yani bu köyde avcılık bile gelişmemiş. Göl yönetim planı çerçevesinden geçen Akyaka- Kars arası ana yol değişecek. Yani gölden uzaklaştırılacak. Bunun plan projesi yapıldı. Bugün yarın ihalesi yapılacak.”
Festival için Antalya’dan Kars’a gelen Seyfettin Çinkılıç ise, “Antalya’da yaşıyoruz. Burası hanımın köyü. Festival için geldik buradayız. Yapacaklarına devamlı katkıda bulunacağız. Bizde destekliyoruz memleketimizin daha ileri gitmesini. Biz esasen Karslıyız. Fakat 1959’da ayrıldık Kars’tan.” dedi.
Kuyucuk Köyü Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Başkanı Çetin Yıldız, “Tabi gölün şuan da yeterince korunduğunu doğa bilimcilerinin burayı ele aldığı zaman ortaya çıkacak bence. Bize göre korunuyor. Ama buna köylünün sahip çıkması lazım. Bizlerin sahip çıkması lazım. Köylüde tabi ki kendi düzeyinde sahip çıkabiliyor. Biz kuyucuğu dernek olarak kuş festivalimizin olduğu, kuşların olduğu, kuş göçünün konaklandığı veya israhat ettiği bir yer olduğunu söylüyor. Kuş eşitlerinin daha fazla olduğunu söylüyoruz. Veya köyümüzün etkinlikleri oluyor İstanbul’da. O zaman tanıtabiliyoruz. Tabi şuan da köyün sorunları var özellikle yaşamsal alanda. Köy içinde o alt yapının yapılması gerekiyor. Mülki amirlerinin bu konuda üzerine düşmesi gerekiyor. Yoksa köylü gerçekten kış aylarında yağmurlu çok eziyet çekeceği ortadadır. Bunların kısa zamanda giderilmesi gerekiyor.” diye konuştu.
Sebahattin Karabulak da, “Bizde köyümüzün tanıtımı için orada olan 400–500 tane üyemiz var. Geceler düzeliyoruz. Kahvaltılar veriyoruz. Bütün insanlara kaz gecesi düzenliyoruz. Orada ki üyelerimizle aktif halde çalışıyoruz. Köyle beraberiz. Bundan sonra da daha aktif olacağız. Birlik ve beraberliğimizi koruyacağız. Hep birlikte el ele vererek köyümüze ne gerekiyorsa onu yapmaya çalışacağız.” dedi.
KARS KUYUCUK GÖLÜ SULAK ALANI
JEOLOJİK YAPI
Bölgede neotektonik dönemde oluşmuş oldukça genç yaşta üst miyosen-Kuvaterner) kaya toplulukları bulunmaktadır. Kuyucuk Gölü ve çevresinde Alt Pliyosen yaşlı kumtaşı,çamurtaşı ve kiltaşından oluşan Kalkankale formasyonu geniş alanlar kaplamakta olup,Bölgedeki düz ve az eğimli alanları oluşturmaktadır.Kuzeyindeki yükseltileri Alt Pliyosen yaşlı Kura volkanitleri(aglomera, tüf, andezit) oluştururken,güneybatısındaki yükseltileri ise Dumanlıdağ piroklastikleri (tüf,andezit,perlit,pomza,obsidyen) oluşturmaktadır.
FLORA
Kuyucuk Gölü Kafkasya Ekolojik Bölgesi nin ‘’Aşağı Kafkas Ekolojik Bölgesi’’ sınırları içinde yer almaktadır.Kuyucuk Gölü ve çevresinde Yüksek Dağ çayırları,Sulak alan ekosistemi olmak üzere başlıca iki tip ana ekosistem hakimdir.Göl kıyısında yer yer Phragmites australis (saz) ve Jancus (hasır otu) toplulukları yer almaktadır.
FAUNA
Türkiye’nin 13. Doğu Anadolu’nun 1. ramsar alanı olan Kuyucuk Gölü Angıt (todorna ferruginea), Uzunbacak (Himantopus himantopus), Sakarmeke (Fulica atra), Karaboyunlu batağan ( Podiceps nigricollis),Dikkuyruk (oxyura leucocephala), Sığıcık kuşları(Sturnus vulgaris) Bozkaz (Anser anser) başta olmakla birlikte Doğu Anadolu Bölgesinin en önemli kuş cennetidir
KULLANIM
Kuyucuk Gölü yıl içerisinde çok sayıda yerli ve yabancı turistlerin uğradığı bu yerde Sulak Alan Yönetim Planı 2010 yılında tamamlanmış olup, 2011 yılında Kuş Gözetleme Kulesi yapılmıştır. Bekçi kulübesi bakım ve onarımı gerçekleştirilmiş ağaçlandırma çalışması yapılmıştır.2012 ve daha sonraki yıllarda ulusal ve uluslar arası önemi arttıracak çalışmalar hızla devam ettirilecektir.
İKLİM
Kuyucuk Gölü ve çevresi, Doğu Anadolu’nun sert karakterli iklimi ile en soğuk bölgenin içerisinde yer almaktadır.Kışlar uzun ve sert yazları ılımlı hatta serince geçer.En çok yağış Mayıs, en az yağış Ocak ta gözlenmektedir.
KAYNAK DEĞERLERİ
En önemli kaynak değeri kuş cenneti özelliğine sahip olmasıdır..
ULAŞIM
Kuyucuk Gölü, Kars ili, Arpaçay ilçesi mülki hudutları içerisinde 245 hektar göl alanı ve 416 hektarlık ramsar alanına sahiptir. Denizden 1.627 metre yükseklikte ve 13 m derinliğinde bir sulak alandır. Kars şehir merkezinin yaklaşık 40 km kuzeydoğusunda, Akyaka ilçe merkezinin yaklaşık 15 km. dir.
KUYUCUK İLE İLGİLİ BİLGİLER
1.ALANIN GENEL TANITIMI (FİZİKİ VE COĞRAFİ) :
Kuyucuk Gölü, Doğu Anadolu Bölgesi, Arpaçay ilçesinde, 43 27’ Doğu ve 40 45’ Kuzey koordinatlarında yer almaktadır. Kars’a 40 km mesafededir. Kars-Akyaka yolu üzerindedir.Denizden yüksekliği (rakım), 1.630-1.640 metre arasındadır.
Kuyucuk Gölü yakın çevresinde, Kuyucuk,Carcıoğlu ve Duraklı köyleri bulunmaktadır. Bu köylerde toplam 163 hane yer almaktadır.
Kuyucuk Gölü yakın güneybatısındaki Cadalı Tepe’de 1772 metre, kuzeyindeki Büyükalamet Tepe1.676 metre ve Küçükalamet tepe 1.657 metre Kızılgüney tepe 1.646 metre ve Uzungüney tepe1.660 metre batısındaki Alaca tepe 1.693 metre,güneydoğusundaki Yumru tepe 1.656 metre ve Mevzili tepe 1.655 metre yükseltidedir.
2. ALANIN ULUSLAR ARASI STATÜLERİ:
Ramsar statüsünde Türkiye’nin 13. Doğu Anadolu’nun 1. sıradaki önemli kuş cennetidir.
3. ALANA AİT FLORA BİLGİLERİ :
Kuyucuk Gölünde belirli bir orman yada ağaç toplulukları yer almamaktadır.Bunun yanında Astragalus (geven),Onobrychis (korunga),Vicia (fiğ),Lemna (su mercimeği) vb.. türler almaktadır.
Kuyucuk Gölü floristik çeşitliliğinden ve vejetasyon yapısından ziyade barındırdığı Ornitofauna nedeniyle önemli bir sulak alandır.
4. ALANA AİT FAUNA BİLGİLERİ :
Kuyucuk Gölü faunası önemli kuş türleriyle birlikte, memeliler ve sürüngenler olarak sınıflandırılır.Kuyucuk Gölü ve civarında Kızıl Tilki (vulpes vulpes),kör fare (Nannospalax sp.),tarla faresi (Microtus sp.),Su kurbağası (Pelophylax ridibundus) yer almaktadır.
5. ALANA AİT EKOSİSTEM BİLGİLERİ :
Kuyucuk Gölü sınırları içinde Step ve Sulak Alan ekosistemi olmak üzere başlıca 2 ekosistem tipi hakim olduğu belirlenmiştir. Step ekosistemleri yüksek dağ çayırlarında oluşur.Başlıca Artemisia (yavşan otu),traxacum officinale (aslan dişi),Thymus fallax,Trifolium hybridum görülmektedir.Sulak alan ekosisteminde sazlık ve hasır otu (phragmites australis ve juncus sp.) alan devamlı olmayıp kesintilidir.
6. ALANIN TEMEL PEYZAJ ÖĞELERİ :
Kuyucuk Gölü, Kars’a 40 km. mesafede bulunması Kuyucuk Köyü’ne 1 km mesafede olmasının yanı sıra, insanların eğlenmesine, dinlenmesine ve kısa süreli tatil yapmasına, ayrıca bilimsel ve eğitsel amaçlı çalışmalara olanak veren kültürel kaynak değerlerine sahiptir.
7. ALANA AİT ARKEOLOJİK VE TARİHSEL DEĞERLER :
Kuş cennetimizi sınırlarında bulunduran Arpaçay ilçesi ile Kars İlinin müşterek bir tarihi bulunmaktadır.yapılan birçok kazı ve araştırma,Kars ili topraklarının günümüzden yaklaşık 2 milyon yıl önce başlayan Yontma Taş devrinden bugüne kadar oldukça hareketli bir yaşam alanıdır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü verilerine göre Ani Ören yeri,Güvercin köyü şehitliği,Menucehr camii olmak üzere önemli sit alanları ve kültür envanterleri yer almaktadır.
8. ALANIN EKOTURİZM AÇISINDAN ÖNEMİ VE ALANDA YAPILABİLECEK EKOTURİZM FAALİYETLERİ :
Kuyucuk Gölü’nde özellikle Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğümüzün izniyle Kafkas Üniversitesi Biyoloji Bölümü ve Kuzey Doğa Derneği’nin kuş ilkbahar ve sonbahar kuş halkalama ve sayım programı yer almaktadır.Çok sayıda yerli ve yabancı turist bu kuşları görmek için bizzat bu alana gelmektedir.
9. “ALANA GİTMİŞKEN BUNLARI YAPMADAN DÖNMEYİN” BAŞLIĞI ALTINDA ALANDA YAPILABİLECEK FAALİYETLER:
a) Alana gelip kuş türlerini görmeyip seslerini duymadan
b) Gözetleme Kulesine çıkmadan
c) Kuyucuk Köyü sakinlerinin misafirperverliklerini görmeden geri dönmeyin.
10. ZİYARETÇİLER ALANIN KORUNMASINDA NASIL KATKI SAĞLAYABİLİRLER ?
Kuyucuk Gölü’ne gelen ziyaretçiler, alanın korunmasında en büyük katkıyı, alanda bulunan canlı (bitki ve hayvan) ve cansız varlıklara zarar vermemek ve çevreyi temiz tutmanın yanında, piknik ateşlerinin tam olarak söndürülmemesinden ve çevresini temiz tutmakla sağlayabilirler.
11. ALANA ULAŞIMIN NASIL VE HANGİ KOŞULLARLA YAPILABİLECEĞİ VE ALANLA İLGİLİ İLETİŞİME GEÇMEK İSTEYENLER İÇİN ALANIN İRTİBAT BİLGİLERİ:
Kuyucuk Gölüne gelmek isteyen ziyaretçiler, Kars il Merkezinden 40 km.Akyaka ilçesinden 15 kmve Kuyucuk Köyüne 1 km uzaklıkta olduğunu bilmeleri yeterlidir. kha