Tacettin DURMUŞ
Kars’ta 15 yaş altı çocuk işçi çalıştırılmasının yasak olduğu, 2022 yılı İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu (İ.İ.M.E.K) olağan Ocak ayı toplantısında bir kez daha gündeme getirildi. Toplantıda çocuk işçinin çalıştırılabileceği meslekler de görüşüldü.
Vali Türker Öksüz başkanlığında gerçekleştirilen toplantıda, çocuk işçi çalıştırılmasının yasak olduğu, İ.İ.M.E.K. gündemin 7. maddesi olarak kurulda ele alındı.
Sekretaryası Kars Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmada, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü İstihdam Hizmetleri Dairesi Başkanlığının 14/04/2016 tarihli yazısına istinaden Çocuk İşçiliği konusunun yılda en az bir kez Kurul Toplantısında gündeme alınarak görüşüldüğü hatırlatıldı. Ayrıca ilgili madde kapsamında Aile, Sosyal Hizmetler İl Müdürü ve Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürünün katılımıyla çocuk işçiliği konusunun görüşüldüğü de belirtildi.
Kars Valisi Türker Öksüz’ün başkanlık ettiği toplantıya; İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Mehmet Zahid Doğu, Vali Yardımcısı Tahir Yılmaz, İŞKUR İl Müdürü Yusuf Bulut, Mili Eğitim İl Müdürü Aydın Acay ve ilgili daire müdürleri ile ilgili oda ve STK temsilcileri katıldı.
Toplantıda, Çocuk İşçiliği İle Mücadele Ulusal Programı kapsamında, 4857 sayılı İş Kanununun 71. maddesi ile çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağının düzenlenmiş olduğu belirtildi.
ÇOCUK İŞÇİLİĞİ İLE İLGİLİ ALINAN ŞİKAYETLER VE YAPILAN İŞLEMLER
Toplantıda; 4857 sayılı İş Kanununa muhalefet ederek çocuk işçi çalıştıran işveren hakkında; Alo 170 ve CİMER hatları üzerinden ya da direkt dilekçe ile İl Müdürlüğüne yapılan şikâyet ve ihbarlar yapılabileceği belirtildi. İhbarın ardından kolluk kuvvetlerinin ya da SGK Denetmen raporlarının İl Müdürlüğüne gelmesi halinde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Rehberlik ve Teftiş Grup Başkanlığına yönlendirileceği belirtildi. Rehberlik ve Teftiş Grup Başkanlığından gelen rapora istinaden çocuk işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenler hakkında, çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı hükümlerine aykırı davranmak filinden 4 bin 173,00 TL idari para cezası uygulanmakta olduğunda hatırlatıldı.
KARS’TA ÇOCUK İŞÇİLİĞİ İLE MÜCADELE BİRİMİNDE 2 PERSONEL GÖREV YAPIYOR
İl Müdürlüğünde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğünün 27/12/2018 tarih ve 35 sayılı talimatları doğrultusunda oluşturulan Çocuk İşçiliği ile Mücadele Biriminde 2 personel görev yapıyor. İl Müdürlüğü koordinatörlüğünde, Bakanlığın Sosyal Güvenlik Kurumu ile Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri personellerinin de yer alacağı şekilde Çocuk İşçiliği ile Mücadele Birimleri oluşturulmuş durumdadır. Başta en kötü biçimler olarak kabul edilen sanayide ağır ve tehlikeli işlerde, sokakta ve mevsimlik gezici geçici tarımda olmak üzere çocuk işçiliğinin önlenmesi amaçlandığı belirtilmektedir. Böylece; çocuk işçiliğinin tespiti ve izlenmesi sağlanılıyor.
Çalışan çocukların işgücünden çekilmesi sağlanıyor. Çalışan/çalışma riski altında olan çocuklar ve ailelerinin ihtiyaç duydukları kamu hizmetlerine erişimlerinin sağlanması hedefleniyor. Konuya ilişkin toplumsal bilinç ve duyarlılığın geliştirilmesi için faaliyetler düzenlendiği gibi, bu hususlarda çalışmalar yürütüldüğü gibi ilgili tüm kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu da sağlanıyor.
15 YAŞINI DOLDURMAMIŞ ÇOCUKLARIN ÇALIŞTIRILMASI YASAKTIR
15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasak olduğunun kanunla yapılan düzenlemede açıkça belirtildiğine de dikkat çekilen toplantıda diğer kanun maddeleri ise şu şekilde dikkatlere sunuldu:
15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır; Ancak, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.
14 yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde Ayazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler.
06.04.2004 tarih ve 25425 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çocuk Ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik kapsamında çocukların çalışabilecekleri işler düzenlenmiştir.
ÇOCUK İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILABİLECEKLERİ HAFİF İŞLER
1. Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri,
2. Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek böcekçiliği işleri,
3. Esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri,
4. Büro hizmetlerine yardımcı işler,
5. Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç),
6. Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler,
7. Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri,
8. Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler (yük taşıma ve istifleme hariç),
9. Spor tesislerinde yardımcı işler,
10. Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.