Dünyaca Ünlü Kağızman'lı Sanatçı

Kağızmanlı Fotoğraf Sanatçısı Çerkes Karadağ, başarıdan başarıya koşmaya devam ediyor. Ünü dünya çapında yaygınlaşan Fotoğraf Sanatçısı Çerkes Karadağ, Kağızman'ın Dibekkaya köyünde dünyaya gelmiştir.

 

Doğum yerinden ve kendinden şöyle bahsediyor Çerkes Karadağ:

"1953 yılında Kars'ın Kağızman ilçesinin eski adıyla Havasor yeni adıyla Dibekkaya köyünde doğdum. 1 yaşındayken babam çocuklarını okutmak için şehre göçmeye karar vermiş. Bulunduğumuz köy Ağrı'ya daha yakın olduğu için Ağrı'yı tercih etmiş."

Çerkes Karadağ ilk, orta ve lise öğrenimini Ağrı'da tamamlamış. Lise öğrenimi sırasında öykü yazıyormuş ve bu öyküler mahalli gazetede yayınlanıyormuş. Daha sonraları bir tiyatro grubu kurmuşlar ve o zamanlar açık olan Halk Evleri'nde oyunlarını oynuyorlarmış.

 1971'in sonunda edebiyat ortamının içinde bulunmak amacıyla İstanbul'a gitmeye karar vermiş ama arkadaş faktörü araya girince Ankara'da kalmış. Birkaç aylık çalışma hayatından sonra İstanbul'da Güzel Sanatlar Akademisi sınavlarına girmiş. Yüksek Resim'i kazanmış kazanmasına da rahatsızlığı nedeniyle kayıtları kaçırmış. Ve tekrar Ankara...

Ankara'da kaldığı süre içerisinde edebiyat ortamına da girmiş. Ahmet Arif, Enver Gökçe, Erdal Öz, Çetin Öner, Feyzullah Çınar gibi bir çok tanınmış şair ve yazarla iç içe olmuş. 1972'de Ankara'daki mahalli gazetelerde öyküleri yayınlanmış. Aynı yıl fotoğraf da hobi olarak boy göstermeye başlamış Karadağ'ın hayatında. İçinde bulunduğu şair ve yazar grubunun arasında fotoğraf çeken kişiler Karadağ'ın Ağrı'dan beri içinde olan fotoğraf hevesini ateşlemişler. "Fotoğrafa tamamen sanat yapma arzusu ile başladım. Fotoğrafın bir sanat dalı olduğunu önsezilerimle kavramıştım ama ne yazık ki o günlerde fotoğraf öğretecek ne bir dernek, ne bir kişi vardı." 1973'te Gazi Eğitim Enstitüsü Resim Bölümü'ne girmiş. 1979'a kadar resim ve fotoğraf birlikte devam etmiş. Suluboya resim sergilerinin yanında fotoğraf sergilerinde de yer almış. Bir çok yarışmaya katılmış; ulusal ve uluslararası düzeyde bir çok ödül almış, karma sergilerde ve dergilerde fotoğrafları yayınlanmış. Yarışmalar AFİAP ünvanını almasıyla son bulmuş.

Çerkes Karadağ, bir çok işte çalışmış; 8-10 civarında mesleğim var diyor. Ama şu an tek uğraşısı fotoğraf. Yaklaşık 13 yıldır kendi atölyesinde profesyonel fotoğrafçılık yapıyor. Bunun yanında üniversitelerde fotoğraf dersleri vermiş: Süleyman Demirel Üniversitesi'nde bir dönem ve de şimdilerde Hacettepe Üniversitesi'nde dersleri devam ediyor.

"70'li yıllar fotoğrafta bir kimlik arayışı içinde geçti. Türkiye'nin yüz yüze olduğu sosyal-gerçekçi dünya görüşünün bizi etkilememesi söz konusu değildi. Doğal olarak o dönem fotoğrafçılarının çoğu kameralarını yaşama çevirdi. Kimilerinin dediği gibi belgesel çalışma yapıyorduk. Kendi düşlerimizdeki gerçekleri toplum içinden alırken bir anlamda kurgu yapıyorduk, bazı ufak müdahalelerde bulunuyorduk. Bu sebeple yaptıklarımız belgesel tanımına pek uymuyordu; çünkü belgesel olduğu gibi tanık olmayı gerektirir. Belki bu tanıma en uygun alanlar da savaş ve spor fotoğraflarıdır."

1980 askeri darbesi ile birlikte fotoğrafa bakış açısı da değişmiş. 2 yıl kadar hiç fotoğraf yapmamış Karadağ. Bu dönem düşünmekle ve kendini sorgulamakla geçmiş. Doğada rastlantılar peşinde dolaşan bir fotoğrafçı profilinden kendi istediklerini yapan bir fotoğrafçı profiline adım atmış. Bugünkü Çerkes Karadağ'ın temeli de o yıllarda atılmış.

80'li yıllardan 90'lı yıllara gelirken konularını daha çok atölye ortamına kaydırmış. Sürdürmekte olduğu nü, portre ve bale çalışmalarını stüdyo ortamında yoğunlaştırmış. Ardı ardına ürünler ortaya koyan Karadağ kendini sanatçı-profesyonel olarak bir kategoriye oturtmuş.

İlk kişisel sergisini 1985'te açmış. Bu sergiyi 70'li yıllardaki "Yaylaya Doğru" başlığı altında Doğu Anadolu ve yayla yaşamını içeren uzun soluklu, siyah-beyaz, belgesel çalışmasından seçilen fotoğraflar oluşturmuş. Ardından "Renkli Fotoğraf" adı altında soyut çalışmalarının yer aldığı bir sergi gelmiş. "Sergiler biraz buz üstüne yazı yazmaya benziyor. Öyle algılıyorum; çünkü ülkemizde hala bir fotoğraf müzesi yoksa, sanat kolleksiyonlarına fotoğraf, bir sanat ürünü olarak girmiyorsa sergi açmanın da yararlı olmadığını düşünüyorum. Fotoğrafın diğer plastik sanatlardan bir farkı, yayınlanarak çoğalma şansının daha fazla olmasıdır. Albümler aracılığıyla her yere ulaşmak, bir sergi aracılığıyla ulaşmaktan her zaman daha cazip geldi. Bu nedenledir ki albümlerimin sayısı, açtığım sergi sayısından neredeyse daha fazladır." Sergi açmanın azımsanamayacak kadar maliyetli olduğunu belirtiyor Çerkes Bey. Üstelik bir de büyük format çalışıyorsanız... "Hiç satılmayan bir sanat ürününün bu kadar masrafla sunulmasının tek taraflı bir özveri olduğunu düşünüyorum. Bu özveriyi bir sergide kullanmak yerine daha çok paylaşabileceğim bir albümde kullanmayı tercih ediyorum." Nüans, Tanıdığım Yüzler, Baleylim ve Büyülü Prag albümleri de Karadağ'ın bu tercihini kanıtlıyor.

1989'da Nüans'ın, 1995'te Tanıdığım Yüzler'in ve1999'da Baleylim'in fotoğraflarını sergilemiş. Bu arada belirtmeden geçemeyeceğim, bu çalışmalar önce albüm olarak yayınlanmış, ardından sergiler gelmiş. Şimdilerde Büyülü Prag'ın sergisini açmayı düşünüyor.

Albümler üzerine konuşmaya devam ediyoruz. Nüans için modelle çalışmak öğrencilik yıllarımda içimde kalmış bir uhdeydi diyor. 1987'de Türkiye'de kadın hareketlerinin ve feminizmin tartışıldığı bir dönemde kadının sosyal durumunu sembollerle irdelemeye çalışmış Nüans'ta: Aynalar, sandalyeler, siyah, beyaz fonlar, çiçekler... Büyülü Prag Albümü'nden dolayı Çek Cumhuriyeti Çerkes Karadağ'ı Devlet Şeref Madalyası ile ödüllendirmiş ve de Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Türkiye ziyaretinde Karadağ'ı kabul etmiş.

Derneklerle olan ilişkilerine geliyorum. AFSAD ilk kurulduğunda biraz mesafeli yaklaşmış Karadağ. Üye olduğu gün bir de slayt gösterisi yapmış AFSAD'ta. Ardından FSK gelmiş. 1980'den beri birçok fotoğraf grubunu yetiştirmiş. İleriye dönük projelerinden biri de atölyesinde sanat eğitimi programı açmak. Amacı belirli bilgi birikimine ulaşmış fotoğraf amatörlerini daha spesifik konularda stüdyo ortamında onları denetleyerek bir eğitimden geçirmek, onları denetlerken kişinin hangi konulara daha eğilimli olduğunu ortaya çıkarmak ve uygulamalı sanat eğitimi yapmak.

Çerkes Karadağ'ın bir de kitabı var: Sözde Fotoğraf. Bu kitap kuramsal çalışmalarının ilk ayağı, ardından serinin diğer kitapları da gelecek.

İleriye dönük bir çok projesi var Karadağ'ın. Bunları anlatırken heyecanlanıyor, gözlerinin içi daha da parlıyor. Dinamizmine hayran kalmamak elimde değildi. Albüm olarak yayımlanmayı bekleyen çalışmaları: "Yüzeyler de Yüzdür" adı altında yüzeyler, halk ozanları, Mersin'in Mut ilçesi, Monoton Öyküler, Yayla Fotoğrafları, "Likya Ülkesi" adı altında Akdeniz Bölgesi'nde bir çalışma, yeni siyah-beyaz ve renkli nü seriler, Büyülü Prag albümünün devamı olan Budapeşte, yaptığı reklam fotoğraflarından seçilmiş sanatsal yönü ağır basan fotoğraflar...

Bugüne değin Türkiye’nin önemli sanat dergilerinde, mahalli ve ulusal gazetelerde, radyo ve TRT kanallarında sanatsal çalışmalarını konu alan birçok haber, röportaj ve söyleşi yayınlandı. TRT1, TRT2 ve TRT4 kanalları kendisi hakkında farklı zamanlarda belgeseller hazırladı. Başbakanlık, Dışişleri Bakanlığı, Kültür Bakanlığı, bazı Türkiye büyükelçilikleri, Basın ve Yayın Genel Müdürlüğü ve birçok Üniversite ve kamu kuruluşunun resmi web sitelerinde çağdaş Türk fotoğrafının önemli isimleri arasında gösterilmektedir. ESERLERININ BULUNDUGU YURT ICI ve YURT DISI KOLLEKSIYONLAR:

- Danimarka Ulusal Fotoğraf Federasyonu Kitaplığı

- Fransa Kültür Bakanlığı Fotoğraf Koleksiyonu

- Romanya Fotoğraf Federasyonu Koleksiyonu

- Yugoslavya Devlet Tiyatroları Koleksiyonu

- Almanya Bavyera’da özel müze Koleksiyonu

- Ankara Resim ve Heykel Müzesi Koleksiyonu

- T.C. Kültür Bakanlığı Kolleksiyonu

- Academia Akcan Müzik Akademisi Kolleksiyonu-ANKARA

KENDISINE YER VEREN ANSIKLOPEDI ve BASVURU KAYNAKLARI:

- Türkiye’de Fotoğraf, Engin Özendes

- Türk Plastik Sanatçıları Ansiklopedisi, Kaya Özsezgin

- Meydan Laurousse

- Who’s Who / Kim Kimdir

- Türk Fotoğrafında 101 kompozisyon 101 yorum, Gültekin Çizgen

YURT ICI KISISEL SERGILER:

1978- Suluboya sergisi, Fransız Kültür Merkezi – ANKARA

1980- Suluboya sergisi, Sanat Kurumu – ANKARA

1985- Fotoğraf sergisi, Beyaz-siyah / Siyah-beyaz’lar, Devlet Galerisi – ANKARA,

Atatürk Kültür Merkezi – İSTANBUL

1986- Renkli fotoğraflar, Oluşum Sanatevi – ANKARA, Atölye Çizgi – İSTANBUL

1989- Fotoğraf sergisi, Nüans, Alman Kültür Merkezi – ANKARA, REFO Sanat Galerisi – İSTANBUL

1989- Fotoğraf Tarihinden Kesitler, AFSAD Sergi Salonu – ANKARA

1995- Fotoğraf sergisi, Tanıdığım Yüzler, Dost Sanat Galerisi – ANKARA,

Tayyare Kültür Merkezi – BURSA

1997- Baleylim, Ada Sanat Galerisi – ANKARA

2000- Çerkes Karadağ Koleksiyon Sergisi, Zerdüşt Sanat Galerisi – ANKARA

2003- Fotoğraf sergisi, Öteki Yüz, Karaca Sanat Galerisi – ANKARA, 2004 -

İstanbul Fotoğraf Merkezi – ANKARA

2004- Baleylim, AKADEMİ AKCAN-ANKARA, Artist Sanat Galerisi – İSTANBUL

2005- Fotoğraf sergisi, Öteki Yüz, Devlet Galerisi – EDİRNE, Tayyare Kültür Merkezi – BURSA,

Canon Erkayalar Fotograf Galerisi – İZMİR

2005- Fotograf sergisi, Yaşayan Gaziantep, Sanko Sanat Galerisi – GAZİANTEP

2006- Fotograf sergisi, Ten Öyküleri, Mac Art Sanat Galerisi – İstanbul

2006- Fotograf sergisi, 9 Öykü, Artist Sanat Galerisi – İstanbul

YURT DISI KISISELSERGILER:

1989- Fotoğraf sergisi, Nüans, Ankara Alman Kültür Merkezi himayesinde, Mannheim Abentakademie – ALMANYA (Heidelberg ve başka kentlerde tekrarlandı.)

1995- Fotoğraf sergisi, Tanıdığım Yüzler, Kültür Bakanlığı himayesinde, Expolange Fuar ve Sergi Sarayı, Paris – FRANSA

KATILDIGI ULUSLARARASI YARISMALAR:

1984- 10 International Fotosalon Sobeka – BELÇİKA

1984- 12th FIAP Color Print Biennial Turkey – TÜRKİYE

1985- VII Biennal de Fotografia Europa – İSPANYA

1985- Birkenhead International Colour Salon – İNGİLTERE

1985- INTERDIA’85 9.Weltcup in Color – ALMANYA

1986- Eleventh Smethwick Colour International Exhibition – İNGİLTERE

1986- Yıldız Üniversitesi Uluslararası Fotoğraf Yarışması – TÜRKİYE

1986- Le Theatre dans L’art Photographique 8 Triennale Internationale – YUGOSLAVYA

1988- 7 Semaine Internationale de Diapositives Coulours – FRANSA

1988- 5th İstanbul International Exhibition of Photography – TÜRKİYE

1988- 19th International Salon of Photography Art Nude Figure Studies and Portrait “VENUS 88” POLONYA

1989- Birkenhead International Colour Salon – İNGİLTERE

1989- 37th Worcestershire International Exhibition of Colour Photography – İNGİLTERE

1989- Fourteenth Smethwick Colour International Exhibition – İNGİLTERE

1989- Le Theatre dans L’art Photographique 9 Trienale Internationale – YUGOSLAVYA

1989- Anatolian Art Center International Exhibition of Photography – TÜRKİYE

1989- 1th İstanbul International Exhibition of Photography – TÜRKİYE

1989- 1st International Photocompetition about “HORSES” Hungarian – MACARİSTAN

1991- 4eme Festival de la Photographie d’Aix-en-Provence – FRANSA

Ayrıca söz konusu ülkelerin yanı sıra İspanya, ABD, İtalya, Hollanda, Danimarka, Lüksemburg, KKTC ve Romanya’da uluslararası karma sergilere; “Identites Mediterraneennes” adı altında Fransız Kültür Bakanlığı tarafından düzenlenen uluslararası sergiyle de Akdenizi çevreleyen ülkelerde ve bazı Arap ülkelerinde fotoğrafları sergilendi.

ÖDÜLLER:

İlk gençliğinden itibaren öykü, resim, senaryo ve fotoğraf gibi farklı sanat dallarında ödüller kazandı. Bunlar arasından önemli gördüğü bazıları:

1969- Türkiye Liselerarası öykü Yarışması – Ödül

1973- Tasvir Gazetesi öykü yarışması – Ödül

1977- DYO resim yarışması, Onur ödülü

1977- HEY Dergisi Sanat takvimi, Ödül

1977- Ankara Sanat Sergileri/ resim, Ödül

1977- Ankara Sanat Sergileri/ fotoğraf, Ödül

1978- Ormancılar Cemiyeti, Ödül

1986- 6. Devlet Fotoğraf Yarışması, Ödül

1986- Le Theatre dans L’art Photographique 8 Triennale Internationale,

Gümüş madalya – YUGOSLAVYA

1989- Birkenhead International Colour Salon, Honourable Mention, İNGİLTERE

1986- Kültür Bakanlığı Devlet Senaryo Yarışması, “Bir Yalnız Anıt”, Mansiyon

1987- Uluslararası Nasreddin Hoca Fotoğraf Yarışması, Ödül

1989- İFSAK Uluslararası Fotoğraf Yarışması, İFOD Ödülü

KENDISINE TAKDIM EDILEN ONUR ÖDÜLLERI ve MADALYALAR:

1990- FIAP/ Fotoğraf Sanatı Uluslararası Federasyonu,

AFIAP “Artist of FIAP” ünvanı

2000- Çek Cumhuriyeti Devlet Şeref Madalyası

2004- 2004 yılı sanat sezonu İFSAK yılın fotoğrafçısı

ALBÜM ve KATALOG YAZILARI:

- Ataç Elalmış’ın “Beyaz” Dünyası / 1995

- İsmet Akdeniz’de “Erotik Doğa” 1997

- Adnan Polat’ın Fotoğrafları / Hüznün Kulvarından Bakmak / Nisan, 2005

- Tülin Demir’le Yeniden / Nisan, 2005

- Adnan Veli’nin “Digital Şiirleri” / Şubat 2004

- Gülten İmamoğlu’nun Resim Evreni / Mart 2005

- Ahmed Arif “Kalbi Dinamit Kuyusuydu” Gösteri Dergisi

- Dünyaya Hindistan’dan Bakmak / Mehmet Günyeli Albümü

YAYINLANMIS ALBÜM ve KITAPLAR:

Fotograf Albümleri:

NUANS / NUANCE, Dost Kitabevi Yayınları, Türkçe-İngilizce, Ankara, 1989

TANIDIGIM YÜZLER / FACES I KNOW, Kültür Bakanlığı Yay., Türkçe – İngilizce, Ankara, 1985

BALEYLIM, Doruk Yayınları, Türkçe-İngilizce, Ankara, 1987

BÜYÜLÜ PRAG / MAGIC PRAGUE, İş Bankası Yayını, Türkçe – İngilizce, Ankara, 2000

TEN ÖYKÜLERI / SKIN STORIES, Mac Art Galerisi Yayını, Türkçe – İngilizce, Ankara, 2006

Kuramsal Kitaplar:

SÖZDE FOTOGRAF / Aforizmalar, Dost Yayınları, Ankara, 2000

GÖRME KÜLTÜRÜ I. kitap/ Görüntüler Evreni, Doruk Yayınları, İstanbul, 2004

GÖRME KÜLTÜRÜ II. kitap/ Görüntü Büyücüsü, Doruk Yayınları, İstanbul, 2004

GÖRME KÜLTÜRÜ III. kitap/ Fotoğrafın Derin Anlamı, Doruk Yayınları, İstanbul, 2004

FOTOGRAFCIYLA DIYALOGLAR, Doruk Yayınları, İstanbul, 2004

Denemeler:

ÖTEKI YÜZ, Portre yazıları / Portre fotoğrafları, Doruk Yayınları, İstanbul, 2004

Resim Sanatı:

ANKARA RESIM-HEYKEL MÜZESI ALBÜMÜ, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1993

ILK DÖNEM RESSAMLARI, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1993

Belgesel Senaryo:

BIR YALNIZ ANIT/ Ishak Paşa Sarayı ve Külliyesi – Kültür Bakanlığı Ödülü,1986

 

Tolga Yüce

Kağızmanhaber Haberleri