Sudan, Kongo, Filistin ve diğer bölgelerdeki çatışma ve şiddet olayları, geçtiğimiz yılsonu itibarıyla yerinden edilmiş kişilerin toplam sayısının yeni bir rekor ile 75,9 milyona yükseldi.
Dünya genelinde yerinden edilen kişilerin sayısında rekor artış. Ülke İçinde Yerinden Edilme İzleme Merkezi (IDMC) tarafından bugün yayınlanan Ülke İçi Yerinden Edilme Küresel Raporu'na göre geçtiğimiz yılı sonu itibarıyla 68,3 milyon kişi çatışmalar ve şiddet nedeniyle, 7,7 milyon kişi ise doğal afetler nedeniyle ülke içinde yerinden edilmiş kişi statüsünde yer aldı.
Rapora göre, ülke içinde yerinden edilen kişilerin yüzde 46'sı Sahara Altı Afrika bölgesinde yer alırken, 2023'te Sudan'da 6 milyon kişi, yaşadığı yerden ayrılmak zorunda kaldı. Sudan'daki bu veri, 2022'de 16,9 milyon kişinin yerlerinden edildiği Ukrayna'dan sonra tek bir ülkede kaydedilen en yüksek sayı oldu. Sudan'da 2023 sonu itibarıyla yerinden edilmiş kişilerin toplam sayısı ise 9,1 milyon oldu.
IDMC, Gazze'de 2023'ün son üç ay içerisinde 3,4 milyon yerinden edilme olduğunu hesapladı. Bu veri, yıl boyunca dünya genelinde çatışma nedeniyle ortaya çıkan yerinden edilmelerin yüzde 17'sini oluşturdu.
IDMC Direktörü Aleksandra Bilak, 2023'te yaşadıkları yeri terk etmek zorunda kalan milyonlarca insanın buzdağının sadece görünen yüzü olduğunu ve dünya genelinde daha önce yaşanan veya halen devam etmekte olan çatışmalar nedeniyle on milyonlarca insanın zaten ülke içinde yerinden edilmiş kişi statüsünde olduğunu ifade etti.
"Geçtiğimiz iki yıl içerisinde çatışma ve şiddet nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalan insan sayısında alarm verici yeni seviyelere ulaştık"
Bilak, "Geçtiğimiz iki yıl içerisinde çatışma ve şiddet nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalan insan sayısında alarm verici yeni seviyelere ulaştık. Hatta, eğilimin iyileşme gösterdiği bölgelerde dahi böyle bir durum gözlendi. Çatışma ve ardında bıraktığı yıkım, milyonlarca insanın hayatlarını yeniden inşa etmesini engelliyor ve bu durum genelde çatışmanın ardından yıllarca devam ediyor" dedi.
Son 5 yıl içerisinde çatışmalar ve şiddet nedeniyle ülke içinde yerinden edilmiş kişi statüsünde olanların sayısı, yüzde 49 oranında (22,6 milyon kişi) arttı. En büyük artışlar ise 2022 ve 2023 senelerinde gözlendi.
Norveç Mülteci Konseyi (NRC) Genel Sekreteri Jan Egeland ise, dünya genelinde çatışma ve şiddetin milyonlarca ailenin yaşamını paramparça ettiğini söyledi. Egeland, "Daha önce hiç bu kadar yüksek sayıda evlerinden ve topluluklarından zorla uzaklaştırılan insan kaydedilmemişti. Bu, çatışma önleme ve barışın tesisi konusundaki başarısızlığın acı bir sonucudur" dedi.
Doğal afetlerin etkisi
2023'te seller, fırtınalar, depremler, orman yangınları ve diğer afetler nedeniyle 26,4 milyon kişi yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kaldı. 2023 sonunda afetler nedeniyle ülke içinde yerinden edilmiş kişi statüsünde olanların sayısı ise 7,7 milyon oldu.
"Türkiye ve Suriye'de etkili olan depremler nedeniyle de 4,7 milyon insanın yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kaldı"
Raporda, 2023'te Türkiye ve Suriye'de etkili olan depremler nedeniyle de 4,7 milyon insanın yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kaldığı ifade edildi. Türkiye'de bilhassa Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle 4 milyondan fazla insan yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kalırken, yılsonu itibarıyla ülke içinde yerinden edilmiş kişi statüsündekilerin sayısı 822 bin oldu.