Çocuk Hastalıkları Uzman Doktoru Korkmaz; Alerjik hastalıklar çoğu kişinin vücudu temasta bulunduğu maddelere karşı bir reaksiyon göstermez. Ancak alerjisi olan bir kişi için durum farklıdır. Alerji durumunda kişinin vücudu herhangi bir maddeye karşı anormal duyarlılık gösterir. Alerjinin genetik yollarla da aktarıldığı bilinmektedir. Anne ya da babadan biri alerjik ise, %25 oranla çocukta da alerji görülebilir. Çocuklarda alerjik hastalıklarda genel olarak bu şekilde ortaya çıkar. Bununla birlikte hem anne hem baba alerjik ise bu oran %50 olacaktır. Eğer hem annede hem de babada aynı alerjik duyarlılık varsa %70 ihtimalle çocukta da aynı duyarlılık görülecektir. Ancak bazı çocuklarda aile üyelerinde olmasa bile astım gibi durumlar görülebilir.
Çocuklarda Alerji Nasıl Belli Olur?
Dr. Korkmaz, Çocuklar alerjik oldukları maddeyle karşılaştıklarında aksırık, öksürük, burun akıntısı gibi semptomlar göstermeye başlarlar. En sık görülen alerji etkenlerinden biri tozdur özellikle ev tozu, ağaç ve diğer bitkilerden yayılan polenler, küf, sigara dumanı, kedi ve köpeklerin kıl ve salyaları , temizlik malzemeleri ve kozmetik gibi kimyasal ürünler, gıdalar, ilaçlar ve böcek sokmaları olarak dikkat çeker. Sadece bir maddeye alerjisi olan bir kişi başka maddelere de hassasiyet sahibi olabilir. Eğer çocuğunuz, her yılın aynı zamanlarda benzer bir şekilde hastalanıyor, aksırık/öksürükten bir türlü kurtulamıyorsa mevsimsel alerjisi olabilir.
Çocuğun Alerjik Olduğunu Gösteren Belirtiler Nelerdir?
Korkmaz, Çocuğunuzda sayacağım alerji belirtilerinden birkaçı varsa ve tekrar ediyorsa bu durum hakkında doktorunuza danışmalı, belki de alerji için ayrıntılı bir incelemeden geçmesini sağlamanız gerekiyor demektir;
Anne ya da babada alerjik egzama, saman nezlesi, astım ve benzeri alerjik hastalıklar olması
Çocuk sesli ya da hırıltılı nefes alıp veriyorsa
Geceleri çok öksürüyor, gündüzleri daha iyi görünüyorsa
Sık sık solunum yolu enfeksiyonları geçiriyorsa
Günlük hayatında yaşıtlarından daha hızlı şekilde yoruluyorsa
Bebekliği döneminde besin alerji geçirdiyse ya da yanaklarında kuruluk, kaşıntılı, kızarık olduysa
Uzun süren geniz akıntısı problemi yaşıyorsa
Çok sık burun akıyor, tıkanıyor ya da kaşınıyorsa
Gözlerinin altında koyu renkli halkalar bulunuyorsa
Gözler sık sık sulanıp kaşınıyorsa
Sık kulak enfeksiyonuna yakalanıyorsa
Çocuklarda en sık rastlanan alerjik hastalıklar Nelerdir?
Astım: Astım, çocukluk zamanında en sık karşılaşılan kronik solunum yolu rahatsızlıklarından biridir. Astımı olan bir çocukta sıklıkla tekrarlayan öksürükler ve nefes darlığı görülür. Türkiye’de ise her 10 çocuktan 1’inde astım olduğu görülmüştür. Astım ve diğer alerjiler genellikle genetik kaynaklıdır. Eğer anne ya da babadan birinde astım varsa çocukta da astım görülme olasılığı oldukça fazladır. Özellikle sene boyunda evdeki tok akarlarına, kedi veya köpek döküntülerine maruz kalmaz alerjik reaksiyonları tetikleyebilir. Bu durumda alerjik reaksiyon gelişir. Ayrıca solunum yolu enfeksiyonlarının, çevredeki hava kirliliğinin ve sigara dumanı gibi etkenlerin astım ataklarını tetiklediği bilinmektedir. Astımın tanısı ve tedavisi için ilk önce sorumlu alerjen tespit edilmelidir. Bunun için buna uygun solunum fonksiyon testleri yapılır. Bu testler belirli yaş gruplarına uygulanmaktadır. Gelecek olan sonuca göre hasta için uzun dönemli bir tedavi planı yapılır.
Alerjik Rinit (Saman Nezlesi): Alerjik rinitin belirtileri sıklıkla burun tıkanıklığı, burun akıntısı, burunda kaşıntı, hapşırık ve gözlerde sulanmadır. Bulgular mevsimsel olarak bahar aylarında şiddetlenebilir. Ancak bazı kişilerde şikayetler yıl boyu da devam edebilmektedir. Alerjik riniti olan çocuklar hem gün içerisinde hem de gece uyurken zorluk çekebilirler. Özellikle üst hava yollarına oluşan tıkanıklık çocuğun uyku kalitesini düşürebilir. Bulgulara geniz eti büyümesi, orta kulakta sıvı birikimi ve iltihabı ve sinüzit örnek olarak verilebilir. Hastalığın tanısı için ilk önce çocuğun tıbbi geçmişini öğrenip ve ardından fiziksel muayene yapılmalıdır. Alerjik rinitin yaygın bulguları arasında göz altında oluşan koyu halkalar, göz altı kırışıklıkları ve şişmiş burun içi dokusu vardır.
Atopik Dermatit (Alerjik Egzama): Alerjik egzama durumuna çocuğun cildinde kuruluklara ve kızarıklıklara rastlanır. Ayrıca bu durum kişide kaşıntılara da neden olur. Süte bağımlı olunan dönemde çocuğun kol ve bacaklarında egzamaya bağlı deri lezyonları görülebilir. Özellikle besin duyarlılıkları çocukların sütten kesilip ek gıdalara geçiş döneminde hastalığın tetiklenmesine neden olabilir.
Ürtiker (Kurdeşen): Ürtikerin en belirgin semptomları cildin üst yüzeyinde oluşan kabarıklıklar ve kaşıntılı deri sorunudur. Ürtikerin bu gibi belirtileri sıklıkla iz bırakmadan geçebilir. Ürtiker, alerjenle temas edildiğinde tetiklenebileceği gibi enfeksiyonlar sonucu da gelişebilir. Bazı durumlarda cildin daha alt tabakasında ödemler de görülebilmektedir. Çocuğun tıbbi hikayesini dinledikten ve onu ayrıntılı şekilde muayene ettikten sonra ürtiker tanısını koyabilir.
Besin Alerjisi: Bazı çocukların vücudu belli diyet alışkanlıklarına göre farklı tepkiler verebilir. Besin alerjisi bu durumda ortaya çıkar. Besin alerjisinin belirtileri arasında; Solumada güçlük, nefes darlığı, Hırıltılı solunum, Yutkunmada güçlük, Ses kısıklığı, Konuşmakta zorlanma, Yüz, dudak, dil ve boğazda şişme, Soğuk ve soluk bir cilt, Sersemlik hissi, Mide bulantısı, kusma veya ishal, Kalp atışlarında yavaşlama ya da hızlanma, Baş dönmesi hissi, Bilinç kaybı yer almaktadır. Muayenenin ardından alakalı testleri yapmak için çocuğun bir hafta içinde tükettiği gıdaların hekime bildirilmesi gerekmektedir. Ancak hastalığın tedavisi için gerekli olan en önemli şey alerjiye neden olan besini tüketmeyi kesmektir. Sadece bu besini direkt olarak tüketmekten değil, besinin içinde az bir miktarda bile bulunduğu her türlü gıdadan uzak durmak gerekmektedir. Özellikle çocuğun bu durumun farkında olması şarttır. Örneğin, süt alerjisi olan bir çocuk sadece süt içmekten değil, peynir ya da yoğurt gibi besinleri tüketmekten de kaçınmalıdır. Hastalığın tedavi edilemediği durumlarda besin alerjisi hayati risklere neden olabilir.
Anafilaksi : Anafilaksi, sistemik bir alerjik reaksiyon türüdür. Oldukça tehlikeli bir durum olduğundan müdahale zaman kaybetmeden yapılmalıdır. Anafilaksinin en bilinen nedenleri besin alerjileri, ilaçlar ve böcek zehirleridir. Özellikle besin alerjileri anafilaksi nedenlerinin başında gelmektedir. İlaçlar içerisinde de penisilin grubu antibiyotikleri en bilinen nedenlerdendir. Arı sokmaları da sıklıkla anafilaksiye neden olmaktadır.
Anafilaksi, gerçekleştiği durumda hiç zaman kaybetmeden çözülmesi gereken bir problemdir.
İlaç Alerjisi: İlaçların neden olduğu reaksiyonları çok büyük bir bölümü ilacın yan etkileri nedeniyle gerçekleşmektedir. Ancak bazı durumlarda ilaç alerjik reaksiyonlara da neden olabilir. Bu reaksiyonlar, hafif cilt döküntüleri gibi hafif seyredebileceği gibi bazı durumlarda ölüme bile neden olabilmektedir. Bu yüzden herhangi bir ilaca karşı alerjisi bulunan çocukların kullanacağı ilaçlara çok dikkat edilmelidir.
Çocuklarda Alerji Testleri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Uzm. Dr. Serpil Korkmaz, “Alerji tedavisinin yapılabilmesi alerjenin tespit edilmesi ile gerçekleşebilecek bir durumdur. Testlerin doğru şekilde yapılabilmesi için hastanın öyküsünün dinlenmesi önemli faktörlerdendir. Çocuğun hangi durumlarda ve ortamlarda alerji geliştirdiği, tükettiği gıdalar, alerjik reaksiyon esnasında ortaya çıkan semptomlar ve benzeri birçok durum teşhisin konulmasında etkin rol üstlenir. Çocuklarda alerjenin teşhis edilebilmesi için deri prick testleri ve kan testleri yapılır. Alerji testi sırasında alerjik reaksiyon gösterme riski oldukça düşüktür. Alerjik reaksiyonu saptamada kan testleri de yapılabilir. Çocuğunuzun göstermiş olduğu belirtilere ve çocuğun hastalık geçmişine göre uzmanları gerekli testleri uygulanabilir. Çocuğunuza alerji teşhisi koyulduktan sonra tedavi yolu belirlenecektir. Çocuğunuzun ve sizin rahat bir yaşam sürmesi açsından uzmanları tarafından tedavinin uygulanması çok büyük bir rol oynar.” Açıklamasında bulundu.