Boğa dağıtımı devam edecek!
Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Dr. Hüseyin Düzgün, kentte damızlık boğa sayısının az olduğu yönündeki yakınmalar üzerine Kafkas Haber Ajansı’nın sorularını cevapladı. Düzgün, suni tohumlamanın daha el verişliği olduğunu söyleyerek veteriner hekimlerinin ulaşamadığı bölgelere boğa tavsiyesinde bulunduklarını açıkladı. 3 yıl içinde konuyla ilgili önemli adımlar atılacağını da kaydeden Düzgün, önümüzdeki günlerde de boğu dağıtımı yapılacağını duyurdu.
200 BİN CİVARINDA BÜYÜKBAŞ HAYVAN SEVKİ YAPTIK
“Bahsedildiği kadar değil tabi ki o kadar büyük derece de damızlık sıkıntımız yok.” diyen Düzgün, “Biliyorsunuz ki 80 vilayete hem besilik ve kasaplık hayvan gönderen bir il konumundayız. Malumunuz geçen yılı 200.000’in üzerinde büyükbaş hayvan sevki yaparak bir rekora imza attık. Ocak ayı itibari ile yani 1 aylık sevkiyatımız da 12.000 civarında dana sevkiyatı var. Tabi biz daha çok dışarıya besilik hayvan sevkiyatı yapıyoruz. İlimizde tabi mevsim olarak şubat, mart, nisan aylarında yoğunlukla dişi hayvanların kızgınlığa geldiği dönemdir. Biz bu dönemde hem kaliteli hayvanın genetik yapısı geliştirilmiş, düzeltilmiş hayvanın elde edilmesi amacı ile hem de kalitenin yanında sayıyı da arttırmak amacı ile bakanlığımızın bu konudaki ciddi projelerini hayata geçiriyoruz. İlimiz de uygulamış olduğumuz bu projeler devam edecek.” dedi.
BOĞA DAĞITIMI DEVAM EDECEK
Bunlardan birinin sertifikalı ve hastalıktan ari boğa dağıtımı olduğunu belirten Düzgün, “Tabi bu boğa dağıtımımız peyder pey devam edecek. 3 yıl içerisinde istekli olan ve durumu olan vatandaşlarımıza imkanlar ölçüsünde, bütçe ölçüsünde dağıtmaya çalışacağız. Peyder pey dağıtımını yapacağız. Bu kaliteli ırkı güzelleştirip daha kaliteli bir ırk elde etmeye çalışacağız. Bu zamana kadar 120 adet boğa dağıttık. Dün tarihi ile de 100 adet daha talepte bulunduk. Önümüzdeki hafta itibari ile de tahmin ediyorum ki bir 100 boğa daha getireceğiz.” diye konuştu.
BOĞALAR SIRADAN BOĞA DEĞİL
Alının boğaların sıradan boğa olmadığını da kaydeden Düzgün, “Tabi aldığımız boğalar sıradan boğalar olmadığı için hastalıktan ari işletmelerden alınmış ve 5 hastalıktan da arilik sertifikası almış, genetik yapısı olumlu düzeyde olan boğaları tercih ediyoruz. Onun için ‘hemen ha deyince bulabileceğimiz erkek hayvan değil’ Tabi bakanlığımız ve TİGEM teşkilatımızın marifeti ile buldukça ve testten geçtikçe Doğu, DAP ve GAP illerimizde dağıtımı yapılmaktadır. Biz de bu manada Doğu illeri içerisinde en çok payı alan il olmak için hem başvuruları değerlendirmede hem de kontrol etmede yoğun çaba ve gayret göstermekteyiz. Şimdi bizim planımız ve amacımız; sadece her işletmeye boğa dağıtmak değil. Boğada ki amacımız; mera ve yayla hayvancılığına dayalı olan hayvancılık yapılan ilimizde suni tohumlamanın veteriner hekimlerin çıkmasının imkanı olmayan yerlerimize boğa göndermek. Onun haricinde merkezde, merkezi olan yerlerde de suni tohumlama yapmak. Yani her işletmeye boğa vereceğiz diye bir şey yok. Çünkü buradaki amacımız suni tohumlamanın ulaşamadığı yerlere boğa vermektir.” şeklinde konuştu.
SUNİ TOHUMLAMAYI ÖNERİYORUZ
Suni tohumlamada 3 kolda çalışmalar yapıldığını da vurgulayan Düzgün şöyle konuştu:
“Birincisi serbest hekimler; kendileri belli fiyatlar dahilinde sun tohumlama yapmaktadır. İkincisi Veteriner Hekimler Odası ile Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği’ni bir araya getirdik. İkisi arasında bir protokol imzalatarak bu kış günlerinde bahara yakın günlerde yetiştiricimizin cebinde nakit para olmayacağını düşünerek veteriner hekimlerin suni tohumlamayı yaptıktan sonra ücretlerinin de desteklerinden kesilmesi hususunda bir protokol imzalatarak bu manada serbest hekimleri sahaya sunduk. Ayrıca biz kendimiz de imkanlarımızı, şartlarımızı ve personel durumumuzu zorlayarak 7 ilçemizde ve merkez de 8 ekip kurarak şubat 15 tarihi ile belli program dahilindeki köylerimizde müdürlük olarak da suni tohumlamaya başlayacağız. Suni tohumlama parası 10 TL döner sermaye makbuzu, 10 TL de el emeği olarak 20 TL’den biz de müdürlük olarak suni tohumlama işlemini yapacağız. Bu manada yetiştiricilerimiz, herkes boğa alma isteğinde bulunmasın. Durumu uygun olanlara vereceğiz.”
BOĞA İHTİYACI PEYDER PEY GİDERİLİYOR
Alınan boğaların özel bir itinayla seçildiğini bunun tüm Türkiye genelinde, Kars’ta, Erzurum’da, Trakya’da olabilir hastalıktan ari belgesi alan işletmelerden tercih edildiğini ifade eden Düzgün, “Başta TİGEM işletmeleri öngörülmekte. Bu işletmelerden belli kan testleri var bu testlerden geçirildikten sonra bakanlık düzeyimizde bulunup bize verilen boğalardır. Tabi bunun yanında ileriye dönük olarak duyumlarımız ve yapılan çalışmalar duyduğumuz kadarı ile yurt dışından da gerekirse boğa getirilebileceği boyutunda duyumlarımız var. Biz o manada yetiştiricilerimizin imkanları, bakanlığımızın bütçesi ölçüsünde zorlayarak ilimize en fazla arzu edilen seviye de boğa almak için çabalayacağız.” dedi.
DAMIZLIK HAYVAN İÇİN % 40 HİBE DESTEĞİ DEVAM ETMEKTE
Düzgün daha sonra şunları söyledi:
“DAP projesi kapsamında yetiştiricilerimiz %40 hibe destekli damızlık hayvan için de başvurabilirler. Biliyorsunuz 3 aydır yaptığımız süregelen bir çalışma var; yeni tebliğimiz yayınlandı. Yine bu proje kapsamında ahır yapım ve tadilatında yeni ahır yapım ve tadilatı kapsamında yetiştiricilerimizin şubat, mart ayları içerisinde başvurmalarını bekliyoruz, istiyoruz. Yine damızlık hayvan için % 40 hibe desteği devam etmektedir. Bu manada ki başvuruları biz değerlendirdikten sonra onaylanmak üzere bakanlığımıza göndereceğiz. Onay olduktan sonra da yetiştiricilerimizin hizmetine sunmak için gayret ediyoruz. Boğalar daha çok et yönü gelişmiş etçi ya da kombine dediğimiz hem et verimini hem de süt verimini içeren, taşıyan ırklar oluyor. Bunlar yöremize uygun olan başta mantofon ve simental olmak üzere şarolodür, angustur yani vatandaşımızın beslediği ırklarının yapısına göre istekleri doğrultusunda 3 tane tercih istiyoruz. Onlardan, vatandaşın isteği doğrultusunda, tercihi doğrultusunda karar veriyoruz. Tabi ki ırklarının yapısını bozmamak kaydı ile ırklarına uygun arzu edilen boğayı vermeye çalışacağız.”
SUNİ TOHUMLAMA DAHA SAĞLIKLIDIR
Yetiştiricilerin suni tohumlama yerine boğayı tercih etmek istediklerinin hatırlatılması üzerine Düzgün şu açıklamayı yaptı:
“Kesinlikle suni tohumlama daha sağlıklı ve verimlidir. Çünkü suni tohumlamayı büyük yetiştiricilerimiz iyi bilirler. Muhakkak ki çok daha fazla emek harcanan büyük gayretler sarf edilerek ortaya çıkarılmış, değeri, kalitesi, genetik yapısı, hayvanın hem görüntü olarak hem de verim olarak değerleri en yüksek seviyelerde olan boğalardan alınan spermalar çoğaltılarak yapıldığından dolayı suni tohumlama çok daha önemlidir. Biz kesinlikle yetiştiricilerimizden bunu istiyoruz. Suni tohumlamanın ulaşabileceği ‘alo’ dendiğinde serbest hekimlerin ve bizim kamu veteriner hekimlerimizin ulaşabildiği alanlarda boğa kullanmamaları gerek. Ama meraya çıkmış, dağa çıkmış, yaylaya çıkmış hekimin ulaşmasının imkanı olmadığı yerlerde de boğanın kullanılmasını tavsiye ediyoruz. Net bir rakam veremeyiz ama biz imkanlarımızın doğrultusunda ve bakanlığımızın bütçesi el verdiğince durumu olan her vatandaşımızın isteğini karşılamak için gayret göstereceğiz. Mera, yayla hayvancılığı yapılan bir iliz. Biz onca suni tohumlama için çalışmamıza rağmen değil suni tohumlama için bir hekimin gitmesi bir aracın, bir traktörün bile gitmesinin imkanı olmadığı yollar var ve yaylalarımız var. Yani. oralarda hayvanlarımızın tabi küçük, kalitesiz, verimsiz hayvanların tohumlanması yerine bizim vermiş olduğumuz kaliteli boğalar ile tohumlanması için çabalıyoruz. Hem ülkemize et yönü ile katkı sağlamak amacı ile hem yetiştiricilerimizin gelir kaynağını arttırmak için bu projede gayret içerisindeyiz.” kha