TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Adalet Bakanlığı 2025 yılı bütçe görüşmeleri başladı.
AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında toplanan TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Adalet Bakanlığı'nın 2025 yılı bütçe kesin hesap görüşülmeye başlandı.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Anayasa Mahkemesi'ni yeniden yapılandırarak Türkiye'nin demokratik hukuk devleti niteliğini güçlendirdiklerini belirterek, "Sivillerin dahi askeri mahkemede yargılandığı dönemleri hep birlikte yaşamıştık. Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, devlet güvenlik mahkemeleri ve özel yetkili mahkemelere son vererek ülkemizde yargı birliğini sağladık. Anayasamızda sıkıyönetim ilanına izin veren hükmü kaldırdık. Darbecilerin yargılanamayacağına dair Anayasa maddesini yürürlükten kaldırarak, yıllar sonra da olsa yargılanmalarını ve millete hesap vermelerini sağladık. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçerek, Parlamenter Sistem'in neden olduğu istikrarsızlıklara, kısa süren koalisyon hükümetlerine ve bunların yol açtığı siyasi krizlere son verdik. Cumhuriyetimizi ve demokrasimizi güçlendirdik" dedi.
"Hâkim ve savcı sayımızı, 24 bin 691'e yükselttik"
Kanunları doğru bir şekilde yorumlayarak eksiksiz biçimde uygulamak için güçlü bir yargı teşkilatına ihtiyaç olduğunu aktaran Tunç, "Yargı teşkilatımız, ülkemizin dört bir yanında gece gündüz demeden bu amaçla çalışmakta ve milletimize fedakârca hizmet etmektedir. Yeri gelmişken, yargı teşkilatımızın iş yüküne ilişkin bazı bilgileri Komisyonumuza arz etmekte yarar görüyoruz. Bugün itibarıyla, Cumhuriyet başsavcılıklarında 6 milyon 113 bin, ilk derece mahkemelerinde 3 milyon 884 bin, İstinaf mahkemelerinde 1 milyon 333 bin, temyiz mahkemelerinde ise 513 bin olmak üzere toplam 11 milyon 845 bin derdest dosya bulunmaktadır. Bu ağır iş yüküne rağmen, yıl içerisinde yargı teşkilatımız, ilk derece, istinaf ve temyiz aşamalarında toplam 12 milyon 113 bin dosyada karar vermiştir. Ülke genelinde hâkim, savcı ve mahkeme sayılarını artırmamız, bu neticenin elde edilmesinde etkili olmuştur. 2002 yılında 9 bin 349 olan hâkim ve savcı sayımızı, 24 bin 691'e yükselttik. 2024 yılı içerisinde ise bin 195 hâkim ve savcının mesleğe başlamasını sağladık. Ayrıca, 2002 yılında 51 bin 681 olan personel sayısını 181 bin 97'ye çıkardık. 2023 yılından bu yana 23 bin 389 yeni personelimiz görevlerine başladı" ifadelerinde bulundu.
"Adalet Sarayı sayısını 379'a yükselttik"
Adaletin tecelli ettiği mekânların adliyeler olduğunu ifade eden Tunç, "Adalet teşkilatımızın fiziki altyapısını güçlendirerek adliyenin mehabetine uygun hizmet binaları inşa ediyoruz. 2002 yılında 78 olan müstakil adalet sarayı sayısını 379'a yükselttik. 569 bin 59 metrekare olan kapalı alan miktarını ise 6 milyon metrekareye ulaştırdık. 2024 yılı Yatırım Programı'nda inşaat karakteristiğinde, 38'i adliye, bir çocuk adalet merkezi, 30 ceza infaz kurumu, 6 adli tıp, bir personel eğitim merkezi olmak üzere toplam 76 inşaat projesi yer almaktadır. Yapım ihalesi süreci devam eden, yapım ihalesi tamamlanan ve inşaatı devam eden 34 adliye, 4 adli tıp kurumu ve 11 ceza infaz kurumu olmak üzere toplam 49 proje bulunmaktadır" diye devam etti.
Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri açısından bilgi veren Tunç, hâlihazırda 32 bin 332 uzlaştırmacının görev yaptığını belirtti.1 Ocak 2017 tarihinden bugüne kadar toplam 1 milyon 784 bin 858 dosyada uzlaşma sağlandığını söyleyen Tunç, 2024 yılı içerisinde ise uzlaşmayla sonuçlanan dosya sayısı 205 bin 460 olduğunu vurguladı. Tunç ayrıca arabulucu sayısın 45 bin 126'ya yükseldiğini söyleyerek 2013 yılından bugüne kadar 2 milyon 496 bin 111 dosyanın çözüme kavuştuğunu ifade etti.
Tunç, bütçe miktarıyla ilgili ise şunları söyledi:
2025 yılı teklifinde, Bakanlığımıza tahsisi öngörülen toplam bütçe miktarı 280 milyar 275 milyon 802 bin liradır. 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ve 7457 sayılı Kanun'la Bakanlığımız hizmetlerinin yerine getirilebilmesi için 83 milyar 236 milyon 176 bin lira ödenek tahsis edilmiştir. Yıl içinde eklenen ve düşülen ödeneklerle birlikte toplam ödenek 104 milyar 187 milyon 271 bin 709 lira olmuştur. Yıl sonu itibarıyla bütçe giderleri ise personel ve sosyal güvenlik giderleri için 67 milyar 927 milyon 327 bin 437,27 lira, mal ve hizmet alımları için 22 milyar 344 milyon 925 bin 932,78 lira, cari transferler için 4 milyar 165 milyon 839 bin 947,73 lira, sermaye giderleri için 6 milyar 49 milyon 108 bin 322,01 lira, sermaye transferleri için 2 milyar 978 milyon 487 bin lira, toplam 103 milyar 465 milyon 688 bin 639,79 lira bütçe gideri gerçekleşmiştir."
Komisyonda Adalet Bakanı Yılmaz Tunç'un sunumu öncesi "basın özgürlüğü" tartışması yaşandı. Muhalif parti vekilleri basın mensuplarının görüşmede görüntü çekme çalışmalarına kısıtlama getirilmesine tepki gösterdi. CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, "Basının toplumu bilgilendirme görevi var. Basını sınırlamayın" derken Mehmet Muş da "Basın mensupları kendilerine ayrılan kısımdan görüşmeleri takip edebilirler" ifadelerini kullandı.
Tartışmanın büyümesiyle Muş görüşmeye 10 dakika ara verdi.