Uzun elma verimi çok iyi olacak!

Türkiye'de sadece Kars'ın Kağızman ilçesinde yetiştirilen, şekli dolayısıyla "uzun elma" olarak nitelendirilen ve coğrafi işaret tescil belgesi alan elmalar dalında olgunlaşmaya başladı. Kağızman ilçesinde 1300 rakımlı arazilerde yetişen ve endemik olmasının yanı sıra yavaş yavaş olgunlaşmasıyla lezzetli bir meyve olarak biliniyor.

Coğrafi işaret tescil belgesiyle marka olarak Türkiye ve dünya pazarına açılması hedeflenen elma üretimi için yeni tip koronavirüs salgını riskine rağmen üreticiler bahçelerde yetiştirdikleri uzun elmalara gözleri gibi bakıyor. Aromasının yanı sıra şekliyle ve çekirdek bölümündeki yıldız şekliyle de dikkati çeken uzun elmanın raflarda yer alması için özenle yetiştiriliyor.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi, Doğu Anadolu Bölge Sorumlusu ve Kars Ziraat Odası Adem Ertaş,  Kağızman Ziraat Odası Başkan Vekili Kasım Işık ile birlikte Kağızman ilçesine giderek uzun elma yetiştiricilerini ziyaret etti.

Elma bahçelerini gezen ve üretim hakkında bilgiler alan Ertaş, Kars’ın birçok yöresel ürünün coğrafi işaret adayı olduğunu söyledi. Daha önce coğrafi işaret alan ürünlerin olduğunu da belirten Ertaş, 2018 yılında Kars Kaşarı, Kars Balı, Kağızman Uzun Elma’nın coğrafi işaret altığını belirtti. Bu yıl da kavılca ve Kars kazının coğrafi işaret başvurularının yapıldığını kaydeden Ertaş, Kağızman’da daha değer katacak, il ve ülke ekonomisine kazandırılacak bir çok ürünün olduğunu vurguladı. Böylesine zengin bir coğrafyada çiftçileri sevindiren önemli bir gelişmenin Kağızman Uzun Elması’nın coğrafi işaret alması olduğunu ifade eden Ertaş, Kağızman İlçe Tarım Müdürlüğü ile Kars Ziraat Odası olarak çalışmaları yürüttüklerini, Kağızman Ziraat Odası ile birlikte yaptıkları ziyarette de uzun elma veriminin yüksek olduğunu görmekten mutluluk duyduklarını söyledi.

Dolu gibi doğal afet yaşamamayı dilediklerini aktaran Ertaş, “Eğer böyle gider ve iklim koşullarında bir sıkıntı olmaz ise bu yıl yine uzun elmamız marketlerin raflarında yerini alacak.” dedi.

Kağızman’da konuyla ilgili bir dernek ve vakıf olmadığını ve boşluğun bir an önce doldurulması gerektiğini kaydeden Ertaş, “Bu nedenden dolayı şu anda coğrafi işaretli hologramlı üretmiyoruz. Ama Kağızman Uzun elmanın ismi bile coğrafi işarete yetiyor. Fiyatların artışında üreticinin kazanması için gerekli olan alt yapıları hazırladık. İnşallah bundan sonraki süreçte Kağızman’da yiğitler çıkar, bir dernek veya bir birlik kurarlar ve coğrafi işaret hologramıyla dünyanın her yerine gönderme imkanını yakalarlar. Bizim de buradan Kağızmanlılara çağrımız bir an önce kendilerine uzun elma derneği veya birlik kurmalarıdır. Şu anda uzun elmalarımız salkım bağlamış durumda. Sık olduklarından  ağaca zarar vermemesi için tekleştirilecekler. Birkaç gün sonra bunlar seyrekleştirilecekler. Ardından da suyunu düzgün verdiklerinde inşallah eylül ayının sonlarına doğru raflarda yerini alacak.” diye konuştu.

Ertaş, Kağızman uzun elmanın en önemli özelliğinin sadece Kağızman’da yetişmesi olduğunu belirterek, 8 santim çapı, 12 santim uzunluğunda olması, hafif ekşimsi tadının olması, raf ömrünün uzun kışlık elma olması, dayanma süresinin diğer elmalara göre daha olmasından kaynaklandığını, renginin de yarısının beyaz yarısının kırmızı olması, yatayına kesildiğinde de çekirdek kısmında yıldız oluşmasından da kaynaklandığını ifade etti.  Diğer elmalara göre aromasının çok farklı olmasının da Kağızman Uzun Elması’nı farklı kılan özelliği olduğunu paylaşan Ertaş, sert ve sulu olması, Kars’ın kış koşullarına da oldukça dayanıklı olması, çürüdüğünde de sadece kendisinin çürüdüğünü etrafında diğer elmalara zarar vermediğinin de bilinmesini istedi.

Kağızman uzun elmasının dünya pazarına ne zaman girmesinin hedeflendiği konusunda da açıklamalarda bulunan Ertaş, “Kağızman’da şu anda dünya pazarına girecek seviyede üretim yok. Sadece belli kitlelere ancak gönderiliyor. Kağızman uzun elmasının il dışındaki Karslıların taleplerine yetebilmekte. Geçmiş zamanlarda bir çok ağaç ürecilerin ekonomik girdi sağlayamamaları nedeniyle kesildi. Ama andaki bu coğrafi işaret süreciyle birlikte tüketicilerin de gıdada biraz daha seçici olmasıyla alakalı kaliteyi aramalarından dolayı Kağızman uzun elması biraz daha cazip olmaya başladı. Biraz fiyatı yüksek olsa da üreticinin emeğini ancak karşılayabiliyor. Çünkü bir ağaçta ancak 100 kilo elma bırakabiliyor. Bunun da yaklaşık 70 kilosu masrafına gidiyor. Bölgede çok fazla ağacımız yok. En son tespitlerimize göre 2 bin 500 – 3 bin adet ağaç vardı. Bunun bu süreçte hızlı bir şekilde yaygınlaştırılması lazım. Fidelerin aşılanıp Kağızman bölgesinde yaygınlaştırılması lazım.” şeklinde konuştu.

Ertaş, Kağızman dışında yetişmeyen uzun elmanın Aras havzasına 1300-1500 metre rakımda yetiştiğini, başka bir bölgeye götürüldüğünde şeklinin değiştiğini, uzun elmadan daha çok elips tipini aldığını, yine yarısının kırmızı yarısının beyaz olduğunu fakat lezzet aroma farkının da yaşandığını aktardı.

Kağızman Ziraat Odası Başkan vekili Kasım Işık da, Kağızman uzun elmasının daha verimli olması nedeniyle yetiştiricilerin üretimi her geçen gün artırdıklarını, coğrafi işaretten sonra uzun elma yetiştiriciliğinin daha da artığına dikkat çekerek, üreticilere imkan sağlanması durumunda ağaç sayının daha da artabileceğini belirtti. Bunun için de tanıtıma ağırlık vereceklerini ifade eden Işık, Kağızmanlıların geçimini ağırlıklı olarak elmayla sağladıklarını kaydetti.

Kağızman Uzun Elması’na “Ay-Yıldız” nakışı işlemesiyle tanınan üretici Ebubekir Arat ise uzun elma üretiminin Şubat ayında başlayıp Eylül ayının sonlarında hasadın tamamlandığını ifade ederek, bu yıl uzun elmanın verimli olduğunu fakat su sıkıntısı olduğunu bunu da ilaçlama motorlarına suyu doldurup bu şekilde sorunu çözmeye çalıştıklarını anlattı.

Önceden satış konusunda sıkıntı yaşadıklarını fakat coğrafi işaretten sonra bu sıkıntıyı giderdiklerini dile getiren Arat, “Geçtiğimiz yıl 7 bin adet Türk bayraklı elma ürettim. 3 aylık aşamanın sonucunda Türk bayrakları rengini aldı. Türkiye genelindeki tüm fuarlara katılarak bunun tanıtımını yaptım.  Kars ve Kağızman ziraat odalarının konuyla ilgili hassasiyetli çalışmaları var kendilerine teşekkür ediyorum.” dedi.