“Sessiz katil”e dikkat!

Kars İl Sağlık Müdürlüğü’nden yapılan yazılı açıklama şöyle:

Karbonmonoksit Gazı; doğal gaz, gaz yağı, benzin, tüp gazı, kömür ve odun gibi yapısında “karbon’’ bulunan yakıtların yanması veya tam olarak yanmaması sonucunda oluşan dumanda yer alan zehirli ve yanıcı bir gazdır.

Tatsız, renksiz, kokusuz olması ve tahriş etme özelliğinin olmaması nedeni ile fark edilmediği için “SESSİZ KATİL” olarak bilinmektedir. Ülkemizde bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba şofben baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda lodos rüzgarının (güney ya da güneybatı yönünden esen, çoğu zaman kuru ve sıcak, kimi zaman yağış getiren rüzgâr.) etkili olduğu zamanlarda onlarca kişi özellikle sobadan olmak üzere sızan karbonmonoksit gazı ile zehirlenmektedir

Karbonmonoksit Zehirlenmelerinde İlk Yardım Nasıl Yapılır?

Olası bir zehirlenmede kişi olay mahalinden uzaklaştırılmalı, temiz havaya çıkarılması sağlanmalı, hastanın sıcak tutulması, acil sağlık hizmetlerinin kullanılması (112 nolu telefon), ambulans gelene kadar solunumu engelleyebilecek ağız ve burundaki kusmuk, balgam gibi maddelerin temizlenmesi, hastanın battaniye ile sarılarak vücut ısısının korunması ve en yakın sağlık kurumuna hastanın nakil edilmesinin sağlanmalı.

Karbonmonoksit Zehirlenmesi Sonucu Oluşabilecek Komplikasyonlar

         Karbonmonoksit gazına maruz kalma derecesine ve uzunluğuna bağlı olarak, karbonmonoksit zehirlenmesi; kalıcı beyin hasarı, kalpte hasar, fetal ölüm, düşük ya da ölüm ile sonuçlanabilir.

         Karbonmonoksit zehirlenmesi bilinç kaybına da neden olmakla birlikte, bilinç kaybı yaşayan kişilerin zehirlenmeye daha şiddetli maruz kaldığını gösterir.

Soba, Şofben ve Bacalarla İlgili Uyulması Gereken Kurallar

         Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmeli,

         Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına vb. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı,

         Şofbenin monte edileceği mekân yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekâna takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı,

         Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı,

         Konutlarda gaz kaçaklarına karşı uygun yerde dedektör bulundurulmalı,

         Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde: öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı, kibrit-çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı, hızla gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi aranmalıdır,

         Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı,

         Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,

         Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı,

         İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı,

         Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda karbonmonoksit zehirlenmeleri kaynaklı ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli,

         Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı,

         Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı,

         Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli,

         Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1m. daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı,

         Binaların yangından korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir.

Lodos Süresince Dikkat Edilecek Hususlar

         Lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalıdır, yanmakta olan soba yatmadan evvel mutlak surette söndürülmelidir.

         Bina yanlarında veya çatı saçak altlarında yürümemeye veya durmamaya özen gösterilmelidir.

         Kopan, sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşmayınız ve bu gibi durumları 186 no'lu telefondan Elektrik Arıza Servisi'ne bildirilmelidir.

         Çökme veya     yangın  tehlikesinin      bulunduğu       durumlarda      derhal 112 no'lu telefondan İtfaiye Servisi', ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında yine 112 no'lu telefondan Acil Yardım Servisi aranmalıdır.

         Doğalgaz          şebekesi           ile        ilgili     ortaya   çıkabilecek       sorunlarda 187 no'lu telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalıdır.

         Herhangi bir zehirlenme durumunda 114 Zehir Danışma Hattı UZDEM ile iletişime geçilmeli.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur."