Koçyiğit'ten kanun teklifi

Yeşil Sol Parti Kars Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit'in teklifi şöyle:

Günümüzde işçi sınıfının en temel taleplerinden biri, emeğinin karşılığında adil ve insanca yaşama koşullarını sürdürebilecek bir ücret alabilmektir. Asgari ücret, bir ülkede belirli bir dönem için yasal olarak çalışan bir işçiye ödenmesi gereken en düşük ücret miktarını ifade eder. Asgari ücret, işçilerin alım gücünü korumak, yoksulluğu önlemek ve sosyal adaleti sağlamak gibi hedefleri içerir. Ancak, Türkiye’de son yıllarda, asgari ücretin genel bir ücret skalası haline gelmesi, mavi yakalıdan beyaz yakalıya, temizlik işçisinden doktora, mühendisten öğretmene kadar tüm işçi kesimlerinin ücretlerinin asgari ücrete endekslenerek belirlenmesi yeni bir gerçekliği yansıtmaktadır. Bu durumda, asgari ücretin önemi daha da artmaktadır, çünkü asgari ücret toplumun genel ücret seviyesini belirleme noktasına gelmiştir.
Asgari ücretin belirlenmesi, bir ülkenin ekonomik, sosyal ve emek koşullarına göre itinayla ve demokratik katılımcı mekanizmalar ile sağlanmalıdır. Bu belirleme sürecinde çeşitli etkenler bulunur. Bu noktada, ülkenin ekonomik durumu büyük önem taşır. Sürekli bahsedilen “ekonomik istikrar ve büyüme” işçilere daha iyi ücretler sunma olanağı sağlamalıdır.
Asgari ücret, işçilerin temel ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde olmalıdır. Yiyecek, barınma, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi temel ihtiyaçlar göz önünde bulundurulmalıdır. İşçilerin insanca yaşama koşullarını sağlamak hedeflenmelidir. Son yıllarda hiç olmadığı kadar artan enflasyon, ürün ve hizmet fiyatlarının artmasına neden olmuş ve alım gücünü düşürmüştür. Asgari ücret, enflasyon oranlarına göre düzenlenerek işçilerin reel gelirini koruma amacını taşımalıdır.
Sendikalar ve işçi temsilcileri, asgari ücretin belirlenmesinde önemli bir rol oynamalıdır. Emek meslek örgütlerinin görüşleri, işçi sınıfının taleplerini yansıtarak ve işçi haklarını koruyarak asgari ücretin adil şekilde belirlenmesine yardımcı olabilir.
Uluslararası karşılaştırmalar da asgari ücretin belirlenmesinde önemlidir. Diğer ülkelerdeki asgari ücretin -TL karşılığı ile değil- kendi ülkesindeki alım gücü ile kıyaslamalar yapmak, ulusal bir çerçevede adil bir asgari ücret politikası oluşturmaya yardımcı olabilir. Sonuç olarak, asgari ücretin belirlenmesi ekonomik, sosyal ve toplumsal faktörlerin dikkate alındığı bir süreç olmalıdır. İşçi sınıfının insanca yaşam koşullarını sürdürebilmesini sağlayacak adil bir ücret politikası oluşturmak toplumsal refaha ve adalete olumlu katkı sağlayacaktır.
Türkiye'de asgari ücret ve memur maaşlarının belirlenmesinde Eşel Mobil Sistemi, ekonomik dengenin sağlanması ve işçi sınıfının adil bir ücret politikasıyla korunması amacıyla kullanılan bir araç olmuştur. Bu sistem, işçi ve memur maaşlarının enflasyon ve ekonomik dalgalanmalara karşı korunmasını hedeflemektedir.
1997-1998 yıllarında Eşel Mobil Sistemi'nin uygulandığı dönem, Türkiye'nin -bugün olduğu gibi- yüksek enflasyonla mücadele ettiği bir döneme denk gelmektedir. Bu dönemde kamu işçileri ve memurlar için aylık ve üç aylık dönemlerde zam yapılmasını içeren bir sistem benimsenmiştir. Kamu işçilerinin toplu iş sözleşmeleri kapsamında ilk altı aylık dönemde ücretlere yüzde 84.4 oranında zam yapılmış ve ardından her ay gerçekleşen aylık enflasyon oranı kadar artış sağlanmıştır. Benzer şekilde memur maaşlarına da zam yapılmış ve ek ödemelerle desteklenmiştir. Eşel Mobil Sistemi ile enflasyonun etkileri düzenli aralıklarla maaşlara yansıtılarak işçi ve memur maaşlarının reel değerlerinin korunması amaçlanmıştır.
Türkiye tarihinde Eşel Mobil Sistemi, enflasyon ve ekonomik dalgalanmalara karşı işçi ve memur maaşlarının korunmasında etkili bir araç olmuştur. Bu sistem, işçi sınıfının alım gücünü ve yaşam standartlarını koruma amacını taşıdığı gibi, toplumsal denge ve adil ücret politikalarının oluşturulmasına da katkı sağlamıştır.
Son yıllarda gerçekleşen ve özellikle son genel seçimlerden sonra Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca kırılmamış rekorları kıran ekonomik dalgalanmalar, enflasyon ve döviz kurlarındaki keskin ve sürekli artış, işçilerin alım gücünü ve yaşam standartlarını son derece olumsuz etkilemektedir. Bu noktada, işçi sınıfının haklarını koruma, adil bir ücret politikası oluşturma ve istikrarlı bir gelecek sağlama amacıyla Eşel Mobil Sistemi devreye girmelidir.
Akaryakıt ücretlerinin belirlenmesi ve güncellenmesinde de kullanılan Eşel Mobil Sistemi, ücretlerin otomatik olarak enflasyon ve ekonomik koşullara göre güncellenmesini sağlayan bir mekanizma olarak kullanılmalıdır. Bu sayede asgari ücretin, zaman içinde değer kaybetmemesi ve işçilerin satın alma gücünün korunması sağlanabilir. Her ay otomatik olarak ücret artışlarının gerçekleşmesi ile işçilerin ekonomik zorluklarla başa çıkması ve alım güçlerinin korunması desteklenebilir.
Asgari ücret, sadece asgari ücretlilerin değil aynı zamanda diğer ücret gruplarında çalışan emekçiler için de belirleyici olduğundan, asgari ücretin belirlenmesinde Eşel Mobil Sisteminin uygulanması tüm işçi ücretlerinin belirlenmesinde adaletli bir temel oluşturulmasına katkı sunabilir. Bu sayede tüm ücret skalası daha dengeli bir şekilde düzenlenir ve gelir eşitsizliği ve adaletsizliğinin azaltılmasına katkı sunulur.
Sonuç olarak, Eşel Mobil Sistemi'nin asgari ücretin belirlenmesi ve her ay düzenli şekilde güncellenmesinde kullanılmasını sağlayacak kanun teklifi ile, işçi sınıfının haklarını koruma, yaşam standartlarını iyileştirme ve istikrarlı bir gelecek oluşturma amacını destekleyen kritik bir adım atılması hedeflenmektedir. Bu sistemin uygulanmasını sağlayacak kanun değişikliği ile, işçilerin enflasyona karşı eriyen maaşları ve düşen alım güçlerinin korunması hedeflenirken, Teklif’in toplumsal refahın ve adaletin sağlanmasına da önemli katkıda bulunması öngörülmektedir.

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1- 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiş ve dördüncü fıkrasında yer alan “asgari ücretlerin tespiti sırasında uygulanacak esaslar” ibaresi “asgari ücretlerin tespiti ve eşel mobil sistemin uygulanmasıyla ilgili usul ve esaslar” şeklinde değiştirilmiştir. “Komisyon tarafından belirlenen bu asgari sınır aylık olarak eşel mobil sisteme göre güncellenir.” Bu değişiklik ile asgari ücretin aylık olarak eşel mobil sisteme göre güncellenmesi amaçlanmıştır.

MADDE 2- Yürürlük Maddesidir

MADDE 3- Yürütme Maddesidir.

İŞ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN TEKLİFİ

MADDE 1- 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiş ve dördüncü fıkrasında yer alan “asgari ücretlerin tespiti sırasında uygulanacak esaslar” ibaresi “asgari ücretlerin tespiti ve eşel mobil sistemin uygulanmasıyla ilgili usul ve esaslar” şeklinde değiştirilmiştir. “Komisyon tarafından belirlenen bu asgari sınır aylık olarak eşel mobil sisteme göre güncellenir.”

MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.