Kars’tan Erzurum’a “taşımalı sağlık”

Tacettin DURMUŞ

Kars ile ilgili sağlık göstergelerini güncel verilerle sunan Özyakışır ve Kolyiğit, söz konusu tezlerini Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisinde de yayınladı.

Yayınlanan makalede, Kars’ın sağlık alanında Erzurum’a olan bağımlılığının boyutları ortaya koyuluyor ve Kars’tan Erzurum’a gerçekleşen taşımalı sağlık hizmetine dikkat çekiliyor.

Özyakışır ve Kolyiğit’in araştırma sonuçlarına göre; 2018 yılında Kars’ın nüfusunun 288 bin 878 kişi olduğu hatırlatılarak, araştırma sürecinde; 450 örneklemeye ulaşılarak geçerli 424 anket kullanıldığı belirtiliyor. Bu çalışmada örnekleme yöntemi kullanılarak, veri toplama aracı olarak 56 soruluk bir anket formu kullanıldı. Araştırma sonuçlarına göre; Kars Harakani Devlet Hastanesinden memnun olmayanların oranın yaklaşık yüzde 70 iken, bu oranın Kafkas Üniversitesi (KAÜ) Araştırma Hastanesi için yaklaşık yüzde 59, Diş Hastanesi için yaklaşık yüzde 50 olmuş. Katılımcıların yüzde 76.7’si sağlık hizmeti almak için 1 veya 3 kez Erzurum’a gitmiş ve yüzde 57.3’si ise Erzurum’da 301 TL ve üstü para harcamıştır. Erzurum’da en çok tercih edilen polikliniklerin ise dâhiliye (%10.1), Göz hastalıkları (%9.9), Diş (%8.3), Cildiye (%8), ve Genel Cerrahi (%7.3) olduğu görülmüş. Katılımcıların gelir düzeyi ile Erzurum’a gitme sıklığı (p=0.033<0.05) hastanede ortalama kalış süresi (p=0.033<0.05), yapılan harcama düzeyi (p=0.000<0.05) ve konaklama imkanı (p=0.000<0.05) arasında anlamlı bir ilişki bulunmuş. Buna göre gelir düzeyi artan insanlar Erzurum’a daha sık gitmekte, uzun süre kalmakta, daha fazla harcama yapmakta ve daha konforlu konaklama imkânlarından yararlanmaya başlamış. Harakani Devlet Hastanesinden (p=0.032<0.05) ve KAÜ Araştırma Hastanesinden (p=0.016<0.05) memnuniyetsizlik arttıkça Erzurum’a gitme sıklığında artış olduğu görülmüş. Ancak bu durum Diş Hastanesi için (p=0.735>0.05) geçerli olmamıştır. Öte yandan Kars’tan Erzurum’a giden kişilerin Erzurum’da kalma süreleri ile orada yaptıkları harcama düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki (p=0.000<0.05) ortaya çıkmış. Erzurum’da kalış süresi uzadıkça yapılan harcama miktarının da doğal olarak artış göstermiş.

Kafkas Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Deniz Özyakışır ve İktisat Bilim Uzmanı Ümit Kolyigit, tarafından yapılan araştırma sonuçlarına göre; Türkiye’de ki sağlık kuruluşları sayısının hızlı nüfus artışını karşılamadığı gerçeğini de ortaya konulmuş.

Toplumun gelir düzeyinin artmasıyla birlikte kişilerin daha iyi bir sağlık hizmeti talebinde de artış olmasının kaçınılmaz olduğunda belirtilen raporda; Söz konusu bu hizmetin karşılanmadığı durumlarda bireyler bulundukları yerleşim yerlerinden bu hizmetten yararlanabileceği başka yerlere gitmekte hatta daha büyük kentlere göç edebilmektedirler. Türkiye’nin Doğusunda bulunan Kars ili bu anlamda önemli bir örnek teşkil etmektedir. Zira Kars özelinde yapılan bazı çalışmalarda (Polat, 2007; Özyakışır, 2013) kentte yaşanan göçün nedenleri arasında sağlık alanındaki yetersizliklerin ilk sıralarda olduğu görülmektedir. Bu nedenle çalışma; Kars’ta sağlık sorunları yaşayan bireylerin sağlık hizmetlerinden ötürü Erzurum’daki sağlık kurumlarına olan bağımlılıklarının iktisadi analizinin ortaya çıkarılması ve elde edilen veriler ışığında Kars ilindeki sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi hususunda yapılacak olan çalışmalara veri tabanı oluşturmayı amaçlamaktadır. Ayrıca sağlık hizmetlerinde tüketici talebinin önceden bilinememesi büyük bir sorun teşkil ettiği için, çalışmada kısmen de olsa bu soruna çözüm üretme noktasında atılacak adımlara da dikkat çekilmektedir.