Kars'ta Gıda Hastalıkları Konusu!
Kafkas Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı'ndan Doç. Dr. Nebahat Bilge, “Yeni veya Yeniden Ortaya Çıkan Gıda Kaynaklı Hastalıklar” konusunda kamuoyunu bilgilendirdi.
Kars'ta Gıda Hastalıkları Konusu!
Kafkas Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı’ndan Doç. Dr. Nebahat Bilge, “Yeni veya Yeniden Ortaya Çıkan Gıda Kaynaklı Hastalıklar” konusunda kamuoyunu bilgilendirdi.
WHO’ya göre, dünya genelinde her yıl yaklaşık 1,5 milyar insanın diyareye yakalandığını belirten Bilgi, bunların yaklaşık 3 milyonunun öldüğünü söyledi.
Vakaların önemli bölümünden, başta hayvansal kökenliler olmak üzere, gıdalarla alınan patojen etkenler ve toksinlerin sorumlu olduğunu da belirten Bilgi, Kafkas Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada şu bilgileri verdi:
İNSAN PATOJENLERİNİN %60’I ZOONOTİK
Bunların %75’i emerging
“Emerging Disease” nedir?
İnsidensleri son yirmi yıl içinde artan ya da yakın gelecekte artması beklenen enfeksiyon hastalıkları
Mevcut organizmaların değişime uğraması ya da evrimleşmesi sonucunda ortaya çıkan yeni enfeksiyonlar
Bilinen fakat yeni coğrafi alanlara ya da popülasyonlara yayılan enfeksiyonlar
“EMERGİNG DİSEASE” NEDİR?
Yeni taşınma yolları ile yeniden ortaya çıkan eski enfeksiyonlar
Daha önce gıda kaynaklı hastalık oluşturma potansiyeli olduğu bilinmeyen enfeksiyonlar
Gözaltında bulundurularak dikkatle izlenmesi gereken organizmalar
NELER ETKİLİDİR?
Antimikrobiyel direnç-Virulens-Genişleyen konak spektrumu
Patojen
Maruz kalma
Şehirleşme-Küreselleşme-Gıda üretimi-Ekosistemler
Konak insan
Yaş-HIV-Malnutrisyon
NELER ETKİLİDİR?
Mikrobiyel adaptasyon ve değişim
İnsanın enfeksiyona duyarlılığı
İklim ve hava
Ekosistemdeki değişimler
İnsan demografisi ve davranışları
Ekonomik gelişim ve toprak kullanımı
1. İnsidensleri son yirmi yıl içinde artan ya da yakın gelecekte artması beklenen etkenler
Noroviruslar
Dünya genelindeki gastroenterit epidemilerinde, bakteriyel olmayanların %90’ı, tüm etkenler içinde %50
Her yıl 1 milyonun üzerinde 5 yaş altı çocuk hastaneye yatırılmakta, bunların 200 bini hayatını kaybetmektedir.
Kabukludeniz ü.,su, et ürünleri
Rotaviruslar
Kabuklu, su, et ürünleri
Şiddetli akut gastroenterit
5 yaş altı çocuklar
Her yıl 138 milyon kişi hastalanıyor, 600 bini ölüyor.
HEPATİT E
Ölüm oranı, gebelerde % 20, popülasyonun geri kalanında % 1-3
İçme suyu ile bulaşma, domuz rezervuar olabilir.
ALMANYA, HİNDİSTAN, İNGİLTERE’DEN VAKALAR
55 civarı yaşlardaki erkekleri hedef alması ilginç bulunuyor.
2. Mevcut organizmaların değişime uğraması ya da evrimleşmesi sonucunda ortaya çıkan yeni enfeksiyonlar
Verotoksijenik Escherichia coli
İnsanlardan 400’ün üzerinde VTEC serotipi izole edilmiş
E. coli O157:H7 serotipi
Hemorajik kolitis
HUS
3. Bilinen fakat yeni coğrafi alanlara ya da popülasyonlara yayılan enfeksiyonlar
Vibrio cholerae
1992, Latin Amerika salgın suşu, kargo gemisi ile Meksika’ya
Asya’dan Peru’ya
1817’den bu yana 7 pandemi
4. Yeni taşınma yolları ile yeniden ortaya çıkan eski enfeksiyonlar
Yetişkinlerde kolonizasyon yoluyla Botulizm
Salmonella, düşük nemli gıdalar (Kahvaltılık gevrek, çikolata, fıstık ezmesi vb)
E. coli O157:H7, kavun
5. Daha önce gıda kaynaklı hastalık oluşturma potansiyeli olduğu bilinmeyen enfeksiyonlar
Clostridium difficile
Salgın suşu olan O27/NAP1’in prevalansı çeşitli ülkelerde artıyor.
Risk grubunda hayatı tehdit edebilir.
Fırsatçı, yoğun antibiyotik kullanımı sonrası şiddetli hastalık
Nozokomial (hastane) bulaşma yaygın
Et ve çiğ sebzelerde saptanması, gıda kaynaklı bulaşmaya dikkat çekiyor.
MRSA
İnsanların deri ve burunlarında yer alır.
Her yıl, ABD’de her 10 000 kişiden 6’sı bu etken nedeniyle ölmektedir.
Çiftlik hayvanlarından izole edilmesi, hayvan-hayvan, hayvan-insan bulaşmalarını düşündürmüştür.
Domuz ve sığır eti ile süt ürünlerinde saptanması yenidir.
Chagas’ Hastalığı
Trypanosoma cruzi
Amerikan tripanozomiazisi
Sinir s., sindirim s., kalp
Dünya çapında her yıl 200 000 vaka bildirilmektedir.
Kan emen insektler, kan transfüzyonu, organ transplantasyonu
Enfekte insektler , kötü koşullar altında hasat, transport, muhafaza ve üretim sırasında meyveleri kontamine eder.
CDC, gıda kaynaklı hastalık oluşturma pontansiyelinin altını çizmektedir.
Gıda kaynaklı hastalıkların %80’inde etken bilinmemekte ve bu hastaların %64’ü hayatını kaybetmektedir
Saptama yöntemlerinin yetersizliği, uzun inkübasyon periyotları bunda etkilidir.
Bugün her 14-16 ayda bir yeni bir hastalık identifiye edilmektedir.
Gözlem altına alınanlar
Plesiomonas shigelloides
Streptococcus zooepidemicus/ S. suis
Campylobacter concisus
Hafnia alvei
Escherichia albertii
Helicobacter pullorum. kha
