Kars’ın tarihi 2 müze ile tanıtılıyor

Tacettin DURMUŞ

Kars’ın binlerce yıl öncesine dayanan tarihi geçmişi Kars Arkeoloji ve Etnografya Müzesi ve Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi ile dünyaya tanıtılıyor.

Kars Arkeoloji ve Etnografya Müzesi

Kars Arkeoloji ve Etnografya Müzesinde, Kafkaslardan Anadolu’ya girişte ilk yerleşim merkezi olma özelliğini taşıyan bölgede bir çok uygarlığın geçişine tanıklık etmesi dolayısıyla binlerce yıldan bu zamana kadar medeniyetlerden kalan tarihi eserler sergileniyor.

Kars Müzesinde, İpek yolu üzerinde kurulan antik Ani Ören Yeri ve bölgedeki yoğun Arkeolojik yerleşmenin oluşturduğu taşınır ve taşınmaz kültür varlıklara ev sahipliği yapıyor. Bu ihtiyacı karşılamak üzere ilk olarak 1959 yılında Vilayet konağında Müze Memurluğu kuruldu. Daha sonra da bölgeden toplanan eserlerin çoğalması sebebiyle 1964 yılından 1978 yılına kadar Kümbet Camii olarak da bilinen “Havariler Kilisesi” Müzeye dönüştürülerek sergileme yapıldı. Daha sonra da, 1978 yılında İstasyon Mahallesinde yeni yapılan modern Müze binası 1981 yılında hizmete açıldı. Modern Kars Müzesi günümüzde Arkeolojik, Etnografik ve Taş eserlerin sergilendiği önemli Müzelerimiz arasında yer almaktadır.

Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi

Bilindiği gibi 19'uncu yüzyılda, Rus ordularının istilasına karşı şehrin savunulmasında önemli işlevlere sahip olan tabyalardan biri olan Kanlı Tabya restore edildikten sonra Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi’ne dönüştürülerek, ülkemizdeki interaktif müzeler arasında yer aldı.

Kanlı Tabya ile birlikte günümüze kadar direnerek ayakta durmaya çalışan 46 tabya, 1828'deki Rus saldırısının püskürtülmesi, 1855'teki Kars Zaferi'nin kazanılması ve 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında savunma amaçlı kullanılmıştır.

Kanlı Tabya binası 1803'te Padişah III. Selim Döneminde "Yeni Tabya" ismiyle yapılmış tabyalarımızdandır. 1828 yılında, Rusların Kars’a yaptıkları saldırılarda, bir gece baskını sırasında tabyadaki askerlerin tamamı şehit edildiği için bu tabyanın adı literatüre Kanlı Tabya olarak geçmiştir.

Kanlı Tabya binası Kars şehrini güney cepheden korumak için yapılmış ve günümüze kadar mimari özelliklerini koruyarak ulaşmıştır. Ruslara karşı 1855 yılında Tabyalar Savaşı olarak da bilinen Kars Zaferi'nden sonra Padişah Abdulmecid 3 bin adet Kars Madalyası yaptırıp Kars şehrine göndermiştir. Müzenin 8 ana salonunda 1828 yılından Cumhuriyet’in ilanına kadar bazı önemli olaylar interaktif olarak sergilenmektedir.

Ülkemizde müze sayısı 2019 yılında 16 artarak 467'ye ulaştı

Öte yandan TUİK Bölge Müdürü Mehmet Memiş’in verdiği bilgiye göre; Türkiye genelinde müze sayısı 2019 yılında 16 artarak 467'ye ulaştı. Bunların 199 tanesi Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde, 268 tanesi ise özel müze kategorisinde yer aldı

Bakanlığa bağlı müzelerdeki eser sayısı yüzde 2,2 azaldı

Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı müzelerdeki eser sayısı, 2019 yılında 2018 yılına göre yüzde 2,2 azalarak 3 milyon 263 bin 251 oldu.

Bakanlığa bağlı müze ve ören yeri ziyaretçi sayısı yüzde 24,4 arttı

Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı müze ve ören yeri ziyaretçi sayısı, 2019 yılında 2018 yılına göre yüzde 24,4 artarak 35 milyon 48 bin 417 oldu.

Bakanlığa bağlı ücretli müze ve ören yerlerinin ziyaretçi sayısı yüzde 18,2 arttı

Türkiye'de 2019 yılında Bakanlığa bağlı ücretli müze ve ören yerlerini ziyaret edenlerin sayısı bir önceki yıla göre yüzde 18,2 arttı. Bakanlığa bağlı ücretli müze ve ören yerlerini ziyaret edenlerin sayısı 2019 yılında 21 milyon 873 bin 822 ziyaretçi ve toplam ziyaretçiler içindeki payı yüzde 62,4 oldu. Ücret ödenmeyen müze ve ören yerlerini 2019 yılında ziyaret edenlerin sayısı 13 milyon 174 bin 595 ziyaretçi ve toplam ziyaretçiler içindeki payı yüzde 37,6 oldu.

Özel müzelerde mevcut eser sayısı yüzde 3,1 arttı

Özel müzelerde mevcut eser sayısı, 2019 yılında 2018 yılına göre yüzde 3,1 artarak 408 bin 649 oldu. Özel müze ziyaretçi sayısı yüzde 30,3 arttı. Özel müze ziyaretçi sayısı, 2019 yılında 2018 yılına göre yüzde 30,3 artarak 16 milyon 258 bin 132 oldu.

Müzelerin sorumluluğu altındaki taşınmaz kültür varlıkları yüzde 4,0 arttı

Müzelerin sorumluluğundaki taşınmaz kültür varlıklarının sayısı 2019 yılında 2018 yılına göre yüzde 4,0 artarak 113 bin 137 oldu.  Müzelerin sorumluluğu altında yer alan taşınmaz kültür varlıklarının en çok bulunduğu il 32 bin 68 ile İstanbul olurken, 7 bin 393 taşınmaz kültür varlığı ile İzmir, 4 bin 585 taşınmaz kültür varlığı ile Muğla ve 4 bin 422 taşınmaz kültür varlığı ile Bursa takip eden iller oldu.

Tabiat parkı sayısı yüzde 1,6 arttı

Milli parkların sayısı 2019 yılında 2018 yılına göre değişmezken, tabiat parkı sayısı yüzde 1,6 arttı. Aynı dönemde tabiat parkı alanı yüzde 0,4 arttı. 2019 yılında tabiat parkı sayısı 247'ye yükselirken, tabiat parkı alanı ise 106 bin 836 hektara yükseldi.

Tabiat anıtı alanları yüzde 25,4 arttı

Tabiat anıtı sayısı 2019 yılında bir önceki yıla göre yüzde 3,6 artarak 116 oldu. Tabiat anıtı alanı ise yüzde 25,4 artarak 9 bin 390 hektar oldu.