Kars hayvan pazarı kan ağlıyor

Tacettin DURMUŞ

Kars Köylüsünü yaz boyunca süren kuraklığın ardından, bu kez de son günlerde yaşanan ekonomik kriz vurdu.

Halkın yüzde 70’inin geçimini tarım ve hayvancılıkla idame ettirdiği Kars’ta, hayvan pazarında yüzler gülmüyor. Kuru kalabalığın yaşandığı pazarda ne alan ne de satan halinden memnun değil.

CHP Kars İl Başkanı Taner Toraman, hayvan pazarında vatandaşlarla bir araya gelerek, yaşanan sorunları yerinde tespit etti. Başkan Toraman’ı pazarda gören hayvan sahipleri dert yanarak, hükümetin bir an önce çözüm bulması gerektiğine dikkat çekti.

Yem, saman, ilaç, mazot ve diğer girdi maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle hayvanlarına bakamayacaklarını dile getiren köylüler, artık ineklerini dahi satmak zorunda kaldıklarını söylediler. İneklerini satmak zorunda kaldıkları için ileriki zamanlarda buzağı yetiştiremeyeceklerine de vurgu yapan vatandaşlar, saklayacak hayvanlarının olmayacağını da Toraman’a ilettiler.

Hükümetin uyguladığı tarım ve hayvancılık politikalarını da eleştiren köylüler, devletin büyük besiciye ve sanayiciye değil de öncellikle köylüye destek vermesi çağrısında bulundular. Şu zamana kadar Kars hayvan pazarda pazartesi günleri 60 - 70 tene hayvan yüklü kamyonun çıkmasına karşın, bu yıl bir tane kamyonun ancak çıkabildiğini de söyleyen köylüler, CHP Kars İl Başkanı Taner Toraman’dan sorunlarını ülke gündeminde dile getirmesini istediler.

 “KARS, TARIM VE HAYVANCILIK AÇISINDAN DA TELAFİSİ MÜMKÜN OLMAYAN BİR NOKTAYA DOĞRU İLERLİYOR”

Ziyaretin ardından gazetemize açıklamada bulunan CHP Kars İl Başkanı Taner Toraman, Kars’ın tarım ve hayvancılık açısından da telafisi mümkün olmayan bir noktaya doğru ilerlediğini söyledi.

Kars’ın ekonomik olarak can damarı olan hayvan pazarında da durumun vahim olduğunu söyleyen Toraman “2 yıldır devam eden Covid-19 salgını sürecinde ülkemizin ekonomisi giderek zor bir dönemin içerisine girdi. Bir taraftan üretimde daralma yaşanırken, diğer bir taraftan bu yıl iklimsel kriz sonrası yaşanan kuraklık sonucu toplumun her kesimi geçinmekte zorlanmaktadır. Kömür, elektrik, doğalgaz ve tüm temel gıda fiyatlarındaki olağan üstü artışların yanında

İlimizde tarım ve hayvancılık açısından da telafisi mümkün olmayan bir noktaya doğru ilerliyoruz. Besicilik zaten yok. Yaşanan ekonomik kriz ve kuraklığın da etkisiyle yem fiyatları yüzde yüz artmış durumda. Köylü hergün bir hayvan satarak diğer hayvanlarını besleme derdinde. Yani hergün resmen batıyor. Gerekli tedbirler alınmaz ise 6 ay sonra İlimizde beslenen 750 bin büyük baş hayvanın yarısından fazlasının kesileceği ya da satılacağı açıktır. İktidar tarım ve hayvancılık politikasında tutarlılığını yitirmiştir. Vatandaşlara paranızı dolara yatırmayın, yastık altından çıkarın diyenler, hayvanı, yemi bile dolarla alıyorlar. Temel girdi maliyetlerindeki artış almış başını gitmiş. Yem, arpa, ilaç saman fiyatları iki katına çıkmış. Yem alamadığı için ucuz ve fiyatına bakmadan hayvanı elden çıkarmak isteyen köylüden haberi yok. Tarım ve hayvancılığın artık zora düştüğü dönemde Köylü feryat ediyor ama duyan yok. Köylülerimiz hatırlayacaktır, geçen yıl yem bitkileri zorda olsa alınabiliyordu. Bu yıl fiyatların iki katına çıkmış olması karşısında artık kimse hayvancılık yapmak istemiyor. Kısaca köylünün, hayvancılık yapan vatandaşın hali hal değildir. Sahip çıkan da yok. Allah yardım etsin. AKP hayvancılık yapan çiftçiye,  köylülerimize yardım etmekten uzak. Faiz ve borç kıskacında olan üretici artık üretim yapmak istemiyor. Bu iktidardan, Tarım ve Orman Bakanı'ndan kimse memnun değil. Üretimin bittiği bir memlekette herşey biter. Şuan tarım ve hayvancılıkta dışarıya bağımlı durumdayız. İneğinden yemine kadar her şeyi dışarıdan alıyoruz. Bizler yurttaş olarak ilgililerin konuya duyarlılığını bekliyoruz.  Vatandaş süt, peynir yağ vs ürünlere hasret kalmasın. Memleket hepimizin köylünün, üreticinin feryatları duyulsun istiyoruz.”dedi.

ALİ RIZA MANIR “BÖYLE DEVAM EDERSE HAYVANCILIĞI BIRAKACAĞIZ”

Hayvanlarını satmak için Hayvan Pazarına getiren Ali Rıza Manır da yaptığı açıklamada “Maliyetler kurtarmıyor. Yemin çuvalı olmuş 250 lira. Yem, alamıyoruz. Saman olmuş 1,5 lira. Maliyetler yüksek. Bizler hepimiz hayvancılığı bırakacağız. Köylü şu anda elindeki ineği satıyor, artık üretim yapamıyor. İnek olmazsa üretim biter. Şu anda hayvanlar hep zayıf. Yem maliyetleri pahalı olduğu için vatandaş hayvanının besleyemiyor. Hayvanlar şu anda pazardaki kantarda çökmüş durumda. Yem pahalı olduğu için kimse yediremiyor. Hepimiz batmışız. Slaj olmuş bin 200 lira. Hayvanımıza bakamıyoruz. Çitçiliği de bırakacağız, hükümet bizi bitirirdi. 400 dekar tarlada bir avuç arpa toplayamadık.”dedi.

ERSUN MORKOÇ, “HİNDULAR GİBİ İNEĞE TAPACAĞIZ”

Ersun Morkoç da, Kars’ta hayvancılığın bitme noktasına geldiğine işaret ederek, hükümetin tarım ve hayvancılık politikalarını eleştirdi. Hükümetin büyük besici ve sanayiciye vereceği desteği köylüye vermesi gerektiğin altını çizen Morkoç, halkın besleyemediği için ineklerini satmak zoruna kaldığını ve böylece önümüzdeki yıl buzağı doğumunun olmayacağını ifade etti. Buzağı olmadığı için de inek sayısının da düşeceğini söyledi.

Böyle giderse Hidular gibi ineğe tapacaklarını da söyleyen Ersun Morkoç, “Köylü işi bırakıyor arkadaşlar. 50 tane ineğe bakan köylü artık 20 tane ineğe bakıyor. Ülke hayvancılığı krize girdi. Kesimin artması çözüm değil, maliyetlerin düşmesi çözümdür. Kesim 100 de olsa 150 de olsa çözüm değil. Hayvancılık Kars’ta bitiyor. Kars’ta her yıl ortalama 100 bin buzağı çıkardı. Bu yıl Kars’ta buzağı yok. Artık 50 inek bakan adam 20 inek bakıyor. Bir inek saklayan bir inek kadar masraf ediyor. Ülkemizde bir an önce mazot, gübre, ilaç maliyetlerin düşmesi gerekiyor. Bunlar düşmediği müddetçe hayvancılık bitti demektir. Kars Hayvan Pazarında şu yıla kadar 60 – 70 tır canlı hayvan çıkardı ama şu anda bir tır bile çıkmıyor. Besici de gelemiyor. Devletimizin politikası da yanlış. Devlet besiciye ve sanayiciye destek veriyor. Devletim öncelikle köylüye destek vermesi lazım. Köylüyü daha fazla üretime teşvik etmesi lazım. Böylelikle tarım ve hayvancılık krizden çıkacaktır. Tarım da şu anda krizde. Bir yıl sonra kesecek hayvan olmayacak. Hayvan bulmadıktan sonra ne yapacaksınız. Etin ve sütün fiyatları hat safhada. Artık yakında Hindistanlılar gibi ineğe tapmaya başlayacağız. İneğin tanesi 22 lira 30 lirayı bulursa ne yapacağız. Bir an önce büyük besicinin ve sanayicinin değil köylünün desteklenesi gerek. Ülkeyi kurtaracak olan köylüdür. 4 – 5 tane ineği olan ülkeyi kurtarır. Bu ülkede her kapında 4 – 5 tane dana çıkmadığı sürece besici de gelip buradan hayvan alamaz. Kesim 100 lira olsa bile buzağı olmazsa kesecek hayvan bulunamaz. Ülke çiftçisinin de bir an önce kurtarılması gerek. Sorunumuz çok.”dedi.

Öte yandan Kars halkının yüzde 70’e yakını tarım ve hayvancılık ile geçimini sağlamakta. Kars’ta yaklaşık 620 bin adet büyükbaş hayvan, 550 bin ile 600 bin arası küçükbaş hayvan varlığına sahip. Büyükbaş hayvan varlığına göre 5’inci, küçükbaş hayvan varlığına göre ise 38’inci sırada yer alıyor. Küçükbaş hayvan grubu içerisinde yer alan koyun sayısı 486 bin 989 adet olup Türkiye'de İlimiz 33. sırada yer alıyor.