Ecdat yadigarı Ebu’l Manuçehr Camii gün yüzüne çıkıyor

Minaresinde Kufi yazı stiyle ‘Bismillah’ yazan Anadolu’daki ilk Türk cami olma özelliği taşıyan, 1064 yılında Selçuklu Sultanı Alparslan’ın Anı kentini fethetmesinden sonra Anı Beyi olarak atadığı Menuçehr tarafından 1072 yılında dikdörtgen planlı iki katlı olarak yapılan, caminin tavanında Selçuklu dönemi yıldız motifleri bulunan ve sekizgen köşeli minareye 99 basamaklı merdivenle çıkılan Ebu’l Menuçerh Camii, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı, SERKA ve Kültür Varlıları ve Müzeler Genel Müdürlüğü işbirliğiyle restore ediliyor.

Ebu’l Menuçerh Camii önünde Kars Valisi Türker Öksüz, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı ve Kalkınma Ajansları Genel Müdürü Barış Yeniçeri restorasyon protokol sözleşmesi imzaladı.

Düzenlenen imza töreninin ardından 65. Dönem Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Kars Milletvekili Ahmet Arslan, Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Kars Milletvekili Prof. Dr. Yunus Kılıç, Kars Valisi Türker Öksüz, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı, Kalkınma Ajansları Genel Müdürü Barış Yeniçeri, Kafkas Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hüsnü Kapu, AK Parti İl Başkanı Adem Çalkın, Serhat Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Oktay Güven ve protokol üyeleri Ebu`l Menuçerh Camisinde incelemede bulundu.

İncelemelerin ardından gazetecilere açıklama yapan Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı, “1072 yılında tamamlanan ecdadın yadigarı camiyi tekrar eski günlerine döndürmek ve ibadete açılması noktasında bir çalışma başlatılması karar verildi. Camimiz ile ilgili elimizde bulunan proje çalışmalarını geliştirerek ihalesi yapıldı ve en kısa süre içerisinde hizmete açma arzusu içerisindeyiz.” dedi.

“Ege nasıl bir müze şehir ise, Kars’ımız da hakikaten müze bir şehirdir.” diyen Kalkınma Ajansları Genel Müdürü Barış Yeniçeri, “Bize Anadolu`yu yurt yapanlara bir vefa göstergesi anlamında inşallah Anadolu’daki 26 Kalkınma Ajansımızın da simgesel bir araya gelişleriyle burayı yeniden kullanıma açalım, değerlerimizin var olması için elimizden geleni yapmaya gayret gösterdik. Burada alan çok geniş, 23 tane hazine değerinde başka anıt eserler de var. Biz buraya şöyle bakıyoruz; boyundaki kolye gibi, 23 eser mücevher belki. Bu da onlardan bir tanesi. Burayı en kısa sürede kullanılabilir hale getirebilirsek, Ezan okunabilir, namaz eda edilebilir ya da aslında cazibe merkezi zaten ama burayı biz daha da cazip hale getirmeyi hedefliyoruz. Buranın restorasyonu belki diğer mücevherin diğer unsurlarını da daha hızlıca aktive etmemize vesile olacaktır.” diye konuştu.

Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Kars Milletvekili Prof. Dr. Yunus Kılıç ise Ani Ören Yeri’nin bizim mabedimiz olduğunu ifade ederek, “Mabetler, medeniyetleri doğurur, burası bizim mabedimiz. Dolayısıyla yaşaması lazım, yani Türkiye Cumhuriyeti’nin ve İslamiyet’in bir iddiasıdır burada bu camimizin olması. Medeniyetimizin yaşadığını, bu toprakların bize ait olduğu İslam yurdu olduğunu göstermemiz lazım.” şeklinde konuştu.

Ecdat yadigarının gün yüzüne çıkmasından dolayı mutlu ve gururlu olduklarını kaydeden 65. Dönem Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Kars Milletvekili Ahmet Arslan da, “Bu proje Türklerin Anadolu’da yaptığı ilk cami. Yani Anadolu’da çok sayıda cami var, çok daha eski olabilir ama Türklerin Anadolu’da yaptığı ilk cami. Dolayısıyla Selçuklu mimarisiyle yapılmış bu caminin tekrar restore edilmesi ve gün yüzüne çıkması çok çok kıymetli ve değerli. O yüzden Kars milletvekilleri olarak, bu yörenin insanları olarak bunun ne kadar kıymetli bir çalışma olduğunu herhalde en iyi biz biliyoruz. Kısa süre içerisinde inşallah restorasyonunu bitirilerek burada namaz kılabilecek hale getirilmesi de hepimizin hasretle beklediği bir durum, onun için bugün mutluyuz. Kars’ta yapılan birçok şeyden dolayı mutluyuz, gururluyuz ama ecdat yadigarı, bu kadar kıymetli bir değerimizin gün yüzüne çıkarılmasındaki gayret nedeniyle de ayrıç mutluyuz.” ifadesini kullandı.

Kars Valisi Türker Öksüz, “Anadolu’nun Kafkaslara açılan kapısı, Ebul Hasan Harakani Hazretleri’nin diyarı, Serhat şehir Kars, kültür, doğa ve kış turizmiyle de son yıllarda turizmde büyük ivme kazanmıştır. İlimiz ve ülkemizin başlıca kış turizm merkezlerinden biri olan Sarıkamış’ıyla, çeşitli medeniyetlere ait tarihi eserlerin yer aldığı Ani Ören Yeri`yle, Baltık Mimari tarzı yapılarıyla, kalesi, camileri, tabyaları ve farklı dinlerin kültürel etkileşimiyle bölgede tarihi bir kimlik kazanmış, Doğu Ekspresi ve Turizm Ekspresi Treni ile ülke çapında yerli ve yabancı ziyaretçiler için cazip ve önemli bir turizm destinasyonu haline gelmiştir. Anadolu’da güneşin ilk doğduğu topraklar olan Kars, aynı zamanda Anadolu’da kullanılan ilk Türkçe isimli şehirdir. Sultan Alparslan, Malazgirt’ten önce 16 Ağustos 1064 tarihinde Anadolu’ya Kars’tan girmiş ve Ani şehrini fethetmiştir. Sultan Alparslan, tahta geçtiği ilk yıl Ani’yi fethederek büyük bir başarıya imza atmış ve fethedilemez şehir efsanesini yıkmıştır. Bu fetih, Türklere Anadolu'nun kapılarını açan ve İstanbul'un Fethine giden yolda atılan önemli bir adımdır. İlimizin en önemli turizm varlığı olan ve 2016 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine alınan, 2019 yılı içinde 129 bin 38 kişinin ziyaret ettiği Ani Ören Yeri, hem 5000 yıllık geçmişe sahip olması hem de tarihi İpek Yolu üzerinde yer almasından dolayı ülkemizin ve dünyanın en önemli antik şehirlerinden biridir. Etrafı yaklaşık 4,5 kilometrelik surlarla çevrili olan ve kilise, kervansaray, katedral, cami, köprü gibi 23 tarihi eser ile kültürel bir mozaik olan Ani Arkeolojik alanında kazı çalışmaları devam etmektedir. Ani Antik kenti ile ilgili önemli bir bilgiyi de paylaşmak istiyorum. Yerli halk, 1960 yılına kadar kentin hemen yanı başındaki Bostanlar Deresi Vadisi’ndeki mağaralarda yaşamış ve bu tarihten sonra Ani Köyü’nün oluşumuna kadar da Ebu’l Manuçehr Camii kullanılmıştır.   Bugün burada Anadolu’nun İlk Türk Camisi unvanına sahip Ebu’l Manucehr Camii, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız, SERKA ve Kültür Varlıları ve Müzeler Genel Müdürlüğümüz işbirliğiyle ortak yürütülecek restorasyon çalışmaları neticesinde gelecek nesillere aktarılmış ve bu vesile ile de bu kadim topraklarda, ilk Türk Camisi ihya edilmiş olacaktır. Söz konusu cami restorasyon onarımı ile özüne getirilip ibadete açılarak, hem inanç turizmine kazandırılacak hem de ulusal ve uluslararası çapta tanınırlığı artırılmış olacaktır. Anadolu’nun İlk Türk Camisi unvanına sahip Ebu’l Manucehr Camii’nin restore edilerek hizmete sunulmasını sağlayacak protokolün hayırlara vesile olmasını diliyorum.” dedi.

EBU’L MANUÇEHR CAMİİ

Ani' deki İslami tesirler altında yapılmış, Cami, Saray, Hamam, Çarşı, Konut mimarisi türünden birçok yapı da dikkati çekmektedir.

Bunların en önemlilerinden biri Ani Ulu Cami, ya da Manuçehr Cami'dir.

1064 yılında Selçuklu Sultanı Alparslan’ın Ani Kentini fethetmesinden sonra Anı Emiri olarak atadığı Menuçehr tarafından 1071-1072 yılında yaptırılmıştır. Anadolu`da yaptırılan ilk Türk Camisi olarak kabul edilir.

Ani’nin yaklaşık orta kısmında, Arpaçay’a bakan yamacın kenarında yer alan Menuçehr Camii fevkanidir plan şemasında inşa edilmiştir. Dikdörtgen planlı (18,5 x 15,7 m.), iki katlı olarak yapılan caminin tavanında Selçuklu dönemi yıldız motifleri mevcuttur. Yapının kuzeybatı köşesinde bir minare bulunmaktadır. Kare bir kaide üzerine oturan minare sekiz cephelidir. Bugün sadece şerefesine kadar olan kısım ayaktadır.