Cilavuz (Susuz) un Dünü

Firdevs Gümüşoğlu’nun Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Yayınları arasında çıkan ‘Cılavuz Köy Enstitüsü Sözlü ve Yazılı Belgeler Işığında’ adlı kitap 6 bölüm ve 455 sayfadan oluşuyor. Kitap uzun süren araştırma, inceleme ve görüşmeleri ile özelde Cilavuz Köy Enstitüsü, genelde ise Köy Enstitülerinin eğitim sistemini gözler önüne sermekte. Onlarca yıl öncesinden aktarılmış belgeler ve fotoğraflarla, canlı tanıklarla yapılmış konuşmalarla, kuruluşundan sonra, yalnız Kuzeydoğu Anadolu için değil ülkemiz kültür ve edebiyatı için de çok önemli yer tutan Cilavuz Köy Enstitüsü gerçeğine çok değerli bir bakış açısı getiriyor. 

 

Gümüşoğlu sunuş yazısında da belirtiyor; kitap altı bölümden oluşmuş. Birinci bölümde, Cumhuriyet’in ilk yıllarında köy ve köylü sorunlarına bakış açısı, Türkiye’nin genel toplumsal yapısı değerlendirilmiş. İkinci bölümde Köy Enstitüleri’nin öncüsü sayılması gereken eğitmen kurslarından olan, 1937 yılında açılmış Cilavuz Eğitmen Kursu incelenmiş. Üçüncü bölümde 1940 yılında çıkan yasayla kuruluşu tamamlanmış Köy Enstitüleri’ne giden süreç anlatılmış, “İsmail Hakkı Tonguç’un köyün içeriden canlandırılmasına yüklediği anlam çerçevesinde, köyün öncüsünü yetiştirme politikaları Cılavuz’daki uygulamalardan hareketle” irdelenmiş... Dördüncü bölümde Cilavuz Köy Enstitüsü mezunları ve bu kurumda öğretmenlik yapanlarla gerçekleştirilmiş görüşmeler yer alıyor. Bugün yaşamayan kimi eğiticilerin yapıtlarından da yararlanılmış… Beşinci bölümde enstitü çıkışlıların öğretmenlik algılarına, enstitülerin kapatılışıyla ilgili görüşlerine, mesleki uğraşlarıyla ilgili anılarına, toplumsal bakış açılarına, aşk ilişkilerine, kendi çocuklarını yetiştirme yöntemlerine ilişkin konuşmaları yer almış. Altıncı bölümde Köy Enstitüsü yıllarından öğretmen okuluna geçişin öğrenci ve çevre üzerindeki etkileri müfettiş raporlarından da yararlanılarak oldukça nesnel bir bakış açısıyla değerlendirilmeye çalışılmış.

 

Firndevs Gümüşoğlu’nun oldukça büyük özveri gerektiren, emek isteyen bu geniş çalışmaya böylesi bir yöntemle yaklaşmış olması, kitabı yalnızca bir bilgi ve belge birikimi olmanın ötesinde, tarihsel ve sosyolojik bir kaynak durumuna getirmiş.

 

Kitabın Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Merkezi ve şubelerinden edinilebileceği bildirildi.

(BZ-BA-S) KARS / SUSUZ (KHA)