Arpaçay’daki 2 bin 800 yıllık Urartu çivi yazıtı yok oluyor!

Tacettin DURMUŞ

‘Taşköprü Urartu Yazıtı’ olarak bilinen Taşköprü Köyü sınırlarında bulunan yazıtın varlığı bile unutuldu. Urartu Kralı Sarduri (MÖ 767-735) tarafından bir askeri sefer sonrası çivi yazısı ile bu gölgeye yazdırılan Taşköprü yazıtının içler acısı hali, bölgenin tarihi dokusuna ne kadar sahip çıkıldığını açıkça ortaya koyuyor.

Hemen yanı başında bulunan köye yakın bir kaya yüzeyine yaklaşık 2 bin 800 yıl önce işlenen çivi yazısı, tarihe ışık tutması gerekirken adeta kaderine terek edilmiş bir şekilde bekliyor. Bir zamanlar ilgili kurum tarafından üzerine; “Urartu Kralı Sarduri (MÖ 767-735) tarafından Kars bölgesine yapılan bir askeri sefer sonrası çivi yazısı ile yazdırılan Taşköprü yazıtının tercümesi ‘Tanrı Haldi’nin büyüklüğüyle Argiştoğlu Sarduri derki; Terk edilmiş (?) Uhime ülkesini ele geçirdiğim zaman o seferin dönüşünde, Magaltu şehrini (de) ele geçirdim. Erkek ve kadınları Bianili (Urartu) ülkesine sürgün ettim’ şeklindir. Kaya yazıtsı taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilmiştir” yazılı olan tabela bile yerlerde sürünüyor.

Duyarlı bir vatandaş Batuhan Caner Kayhan tarafından süründüğü yerden kaldırılarak duvara yaslatılan tabela ve yazıtın çevresi ise çöp ve atıktan geçilmiyor. Yazıta ait tabelanın yerlerde sürünen tabelaya dahi sahip çıkılmadığını söyleyen Kayhan, binlerce yıllık tarihin yok olmaya yüz tuttuğu için üzüntülerini dile getirdi.

Birinci derece arkeolojik sit alanı olarak belirlenen bölgede bulunun yazıtın önüne bir ev de yapılarak iyice yok olması sağlanırken, ilgililerin bir an önce yazıtı koruma altına alması gerekiyor.

YAZITIN BİR BENZERİ DE ARDAHAN’IN HANAK İLÇESİNDE ORTAKENT MOREV MEVKİİ’NDE BULUNUYOR

Öte yandan kişisel gözlemini gazetemize aktaran Önder Cırık, MÖ 8. Yüzyılda Kars’ın Arpaçay ilçesine bağlı Taşköprü Köyüne yakın bir kayaya işlenen çivi yazısının bir benzerinin de Ardahan’ın Hanak ilçesine bağlı Ortakent Morev Mevkii’nde olduğunu söyledi.

Kars ve Ardahan çevresinde geçmişi binlerse yıl öncesine uzanan sayısız tarihi kalıntının var olduğunu ve korunamadığı için yok olmaya yüz tuttuğunu da belirten Önder Cırık, “Yazıt, Taşköprü Köyü’nün batı çıkışında bir köy evinin arkasında kalan kayalıklara çivi yazısı ile yazdırılmıştır. Yazıtın tam lokasyonunu öğrenmek için köylülere danışmak gerekir. Arpaçay – Çıldır Gölü yolu üzerinde yazıta yönlendirici tabela bulunmaktadır. 1878-1920 yılları arasında, Rus işgali döneminde bölgede inşa edilen Rus şosesinin de aynı güzergah üzerine inşa edildiği düşünüldüğünde Çıldır Gölü’nün güney kıyısının Kafkaslar’dan Doğu Anadolu’ya ulaşırken kullanılan ve Urartulardan günümüze kadar önemli bir yol güzergahı olduğu anlaşılır. Hanak, Zivin yazıtlarının da lokasyonları değerlendirildiğinde Urartu Kralı I. Sarduri Kafkasya’ya yaptığı seferlerde aynı günümüzde de kullanılan bu yolu kullanarak krallığının merkezi olan Tuşpa - Van kentine dönmüştür.” dedi.