Ağadeve şehitleri 2 bin 300 rakımlı zirvede anıldı

Tacettin DURMUŞ

Kars Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü ile Türkiye Dağcılık Federasyonu (TDF) Kars İl Temsilciliği tarafından düzenlenen anlamlı tırmanışına katılan yaklaşık 150 kişi, Kars’ın kurtarıcısı Kazım Karabekir Paşa komutasındaki orduya destek veren adları unutulmakta olan 32 şehidi anarak, şükranlarını sundu.

Düzenlenen etkinliğe; Kars Gençlik Spor İl Müdürlüğü personeli, Zirve Dağcılık Doğa Sporları Kulübünden Kars, Ardahan ve Iğdırlı dağcılar, aralarına Erasmus Projesi kapsamında öğrenim gören yabacı öğrencilerin de bulunduğu Kafkas Üniversitesinde öğrenim gören öğrenciler, bazı öğretim üyeleri, akademisyenler ile birlikte Karslı gençler ve köy halkı katıldı.

Kars Gençlik ve Spor İl Müdürü Nedim Aslan ile Türkiye Dağcılık Federasyonu (TDF) Kars İl Temsilcisi Alpay Korkmaz ve Profesyonel Dağcı Harun Çalkın tarafından organize edilen etkinliğe, AK Parti Kars İl Başkanı Adem Çalkın da önemli destek verdi. Etkinliğin sonunda Çalkın tarafından katılımcılara sıcak çorba ve çay ikramında bulunuldu. Adem Çalkın’ın şehitler anısında ilk kez bir dağa tırmanması dikkat çekti.

Ağadeve Köyü Muhtarı Kemal Baynal ve köy halkı tarafından büyük ilgiyle karşılanan doğa tutkunları, adları unutmakta olan 32 şehidi anarak, hayatları boyunca unutamayacakları bir gün yaşadı.

Dağın zirvesinde Yunus Emre Kuran Kursu Görevlisi Sait Beled tarafından Kuran’ı Kerim okunduktan sonra başta Ağadeve ve Sarıkamış şehitleri olmak üzere, 1915 olayları sırasında, öncesinde ve sonrasında hayatlarını bu vatan için adayan tüm şehitler için dualar okundu.

Etkinliğe katılan doğa tutkunları zirveye, Türkiye Dağcılık Fedarasyonunun tabelasını diktikten sonra bayrak ve flamalarını açarak, birlik ve beraberlik fotoğrafı verdi.

ÖZTÜRKKAN TARİHİ BİLGİLER VERDİ

Öte yandan; öncelikle 1915 olayları sırasında 32 şehit veren köye adını veren Ağadeve Dağına zirve tırmanışı öncesi, profesyonel dağcı Harun Çalkın’ın girişimleri ile Kafkas Üniversitesi Tarih Bölüm Başkanı Prof.Dr. Selçuk Ural’dan edinilen tarihi belgeler ve bilgiler ışığında, Fotoğraf Sanatçısı ve Araştırmacı Yazar Yıldırım Öztürkkan tarafından katılımcılara önemli bilgiler verildi. Katılımcılara bilgiler veren Öztürkkan, Kars ve Sarıkamış çevresinde olduğu gibi Ağadeve Köyünde de uzun yıllar büyük mücadeleler verildiğini ve bölgede kurulan aşiret birliklerinin sayısız şehit verdiğini söyledi.

AĞADEVE KÖYÜ TARİHÇESİ VE ŞEHİTLERİ HAKKINDA:

Ağadeve Köyü ve Ağadeve dağları hakkında bilgi veren Profesyonel Dağcı Harun Çalkın, yöre halkının 1915 olayları sırasında büyük mücadeleler verdiğini ve yaşanan savaşlarda birçok şehit verildiğini söyledi.

Şehitleri anmak için ilk kez 27 Kasım 2022 tarihinde Kars Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü ile Türkiye Dağcılık Federasyonu (TDF) Kars İl Temsilciliği ve Karslı dağcılar tarafında zirve tırmanışı yapıldığına dikkat çeken Harun Çalkın, bu tırmanışı geleneksel hale getirmek istediklerini dile getirdi.

Her yıl 27 Kasım’da Ağadeve şehitlerini anmak için zirve tırmanışı gerçekleştireceklerini de belirten Harun Çalkın, Ağadeve Köyü’ün tarihçesi ve Ağadeve şehitleri hakkında şu bilgileri paylaştı:

“Ağadeve köyü, Kars il merkezine 43 kilometre uzaklıkla bulunan merkez köylerinden biridir. Köy Ağadeve adını 1899’dan beri kullanılmaktadır. Köyde yaşamış dedelerimizden edinilen bilgilere göre, zengin bir ağanın beyaz devesi varmış. Köy bu vesile ile Ağadeve ismi ile anılmaktadır. Köy 40°22'41.29"K 42°58'32.60"D Koordinatında ve rakımı 2023 metredir. Güneybatı yönünde 2.400 ve 2.500 metre yüksekliğinde iki dağ bulunmaktadır. Bu köy de Ermeni mezaliminden nasibini almış ve Osmanlı - Rus savaşları sırasında şehitler vermiştir. Köyün etrafı şehitlikle doludur. Bilinen şehitliklerden bir de köy ile Kağızman’ın Paslı Köyü ve su kulesi arsında bulunmaktadır. Burada 24 şehidimiz yatmaktadır. Su kulesi etrafında 8 şehit bulunmaktadır. Kars’tan, köye giderken yolun solunda Erzurumlu bir yüzbaşı ile iki askere ait şehitlik ise her kesin dikkatini çekmektedir. Ağadeve Köyünden Murat Bayrambey ve Polat Şaki, dedelerinin de o yıllarda Milli Mücadele ve Kurtuluş Savaşlarının yaşandığı ve Kars’ın kurtuluş mücadelesi verdiği yıllarda bölgede oluşturulan aşiret birliklerinde görev yaparken çıkan çatışmalarda şehit olduklarını söylemektedir. Kars’a yakın olan köye göre soldaki dağ kenarında Bedir ve Mustafa isminde iki şehit de bulunmaktadır. Ayrıca Ermenilere direnen Gezo ve Peylan adında iki bayan şehidimiz de bulunmaktadır. Köyde bulunan mezarlıkta ise yüzlerce isimsiz insan yatmaktadır. Mezarlık ziyaret edildiğinde sadece bu mezarlıkta dikkat çeken onlarca Osmanlı sarığı şeklinde mezar taşbaşı görmek mümkündür. Bu köy gerek 1877-78 gerekse 1920 yıllarında Osmanlı-Rus savaşları sırasında Kars’ın kurtarıcısı Kazım Karabekir Paşa’nın komutasında iki piyade alayına yörede oluşturulan bir Kürt aşiret alayı da destek vermiştir. 30 Ekim 1920 de Karsımız kurtulmuştur. Devletimiz bu köye ulaşım için Asfalt ve köy içine parke yol yapmıştır. Köyümüz hali hazırda 81 haneden oluşmakta ve köyde 700 kişi yaşamaktadır. Köyde ilk ve ortaokulda 13 öğretmen tarafından 120 öğrenciye eğitim ve öğretim verilmektedir. Ne yazık ki köyümüz yıllarca büyük göç vermiştir ve vermeğe de devam etmektedir.”